عدم تناسب اولویت های متولیان حوزه زنان کشور، با مشکلات درجه اول و عمومی بانوان ایرانی/ سن پایین ازدواج با شیب ملایمی رو به کاهش است

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس، فرشته میرزا –  یکی از نگرانی های عمیق کارشناسان فرهنگی و اجتماعی در چند سال اخیر را می توان مربوط به ”رشد سریع افزایش سن ازدواج” و ”کاهش تمایل جوانان به ازدواج” در کشور دانست. سالهاست که متخصصان حوزه خانواده با ارائه راهکارهای متعدد در پی تلاش برای رفع این مشکل هستند اما خلاهای قانونی موجود و بی توجهی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این مقوله در ادوار مختلف، باعث عادی انگاری این مسئله شده است.

طیبه سیاوشی شاه عنایتی، نماینده مجلس شورای اسلامی که از سال گذشته تلاش جدی برای کاهش سن ازدواج دختران از ۱۳ به ۱۵ سال بوده و برای تحقق این امر حتی به دیدار برخی مراجع عظام تقلید هم رفته است، در چند روز گذشته طی یک نطق در خانه ملت به ارائه آماری درباره ازدواج، بارداری و سقط جنین های مکرر دختران ۱۰ و ۱۱ ساله در کشور پرداخته است، این موضوع موجب شد تا سوالاتی در این زمینه مطرح شود که آیا اصلا آمار دقیقی از ازدواج دختران زیر ۱۳ سال در کشور وجود دارد یا خیر؟ در شرایطی که ازدواج دختران زیر ۱۳ سال از لحاظ قانونی راه مستقیمی ندارد و احتمالا از طرق غیرقانونی و یا یواشکی صورت می گیرد، آیا باردار شدن و یا نشدن آن ها می تواند محلی از تلاش داشته باشد؟ نگاه سازمان های بین المللی نسبت به طرح چنینی موضوعاتی در مجلس چه خواهد بود؟ در نهایت اینکه در ازای ۲ هزار کودکی که گفته شده متاهل شده اند، چند میلیون دختر و پسر مجرد آماده ازدواج داریم که شرایط مستقل شدن را ندارند آیا توجه به این قشر ضروری تر از مورد اول نیست؟

دکتر مریم اردبیلی استاد دانشگاه و آینده پژوه حوزه زنان در گفت و گو با خبرنگار طنین یاس در این رابطه اظهار داشت: فارغ از آنچه از سوی نماینده مجلس مطرح شده به طور کل حساسیت ها و اولویت های متولیان حوزه زنان کشور، با مشکلات درجه اول و عمومی تر بانوان ایرانی متناسب نیست و بیشتر از آنکه مشکلات وسیعتر و با شیوع بالاتر عموم زنان و دختران را بررسی کنند، اغلب انرژی خود را صرف گروه خاصی از زنان می کنند. البته ما منکر حل مشکلات این افراد نیستیم اما نباید مسئولین حوزه زنان فعالیت های خود را به آن ها منحصر کنند.

آمار ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ناچیز است

وی افزود: طبق آماری که ثبت احوال کشور منتشر کرده است، در سال گذشته فقط حدود ۸۶۰ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله در کشور ازدواج کرده اند. البته اکثر ارقام مربوط به ازدواج ۱۳ و ۱۴ ساله بوده و میزان بسیار کم و ناچیزی از اعداد نشان دهنده ازدواج دختران زیر ۱۳ سال بوده است.

 اردبیلی گفت: این آمار و همینطور آمار حاصل از سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ نشان می دهد که فاصله سنی این دختران با همسرانشان زیاد نبوده و نباید اینطور برداشت شود که این دختران به صورت اجباری با مردان پیر و میانسال ازدواج کرده اند؛ بلکه احتمالا این افراد متعلق به بافت جامعه و فرهنگی هستند که ازدواج در سنین کمتر در بین آن ها مرسوم است.

کارشناس حوزه زنان همچنین اظهار داشت: نگاه دقیق تر به این آمار نشان می دهد که این ازدواج ها به صورت ناگهانی در جامعه صورت نگرفته است و سیر ازدواج دختران در سنین پایین با شیب ملایمی رو به کاهش است؛ این آمار در سال گذشته نزدیک به ۹۰۰ و در دوسال گذشته قریب به ۱۰۰۰ نفر بوده است.

اردبیلی با اشاره به قانون سن ازدواج دختران، تاکید کرد: ازدواج دختران بین سنین ۱۳ تا ۱۵ باید با اذن دادگاه صالحه صورت بگیرد؛ در واقع می توان گفت قانون ما برای ازدواج دختران از ۱۳ سال به بالا است و ازدواج در سنین زیر ۱۲ سال بسیار کم و درصد ناچیزی است.

به جای ممنوعیت و حذف، قوانین را پیشرفته تر کنید

وی با توجه به تبلیغاتی که برای افزایش سن ازدواج صورت گرفته است، گفت: ما نباید نسبت به یک داده خام آماری، احساساتی شویم و نگاه کل نگرانه و جامعه نگرانه خود را در قانونگذاری و در سیاست های کلان کشور، از آن داده کوچک آماری منفعل کنیم؛ آن هم آماری که ناگهانی نبوده و در روند رو به کاهش است.

اردبیلی با بیان این نکته که در کشور ما، طبق قانون اساسی باید ازدواج های زیر ۱۵ سال با اجازه ولی و دادگاه صالحه صورت بگیرد، گفت: آیا دختران ۱۳ و ۱۴ساله در نقاط مختلف کشور و با فرهنگ های مختلف که علیرغم سن کم، نیاز به همسر و توانایی تشکیل خانواده را دارند باید از نعمت ازدواج محروم شوند؟آیا بلوغ و رشد یک دختر ۱۴ ساله تهرانی با یک دختر در استان های مرزی و نقاط مختلف کشور یکسان است؟

وی افزود: به نظر می رسد با تدبیر و افزودن تبصره به قانون ازدواج دختران زیر ۱۵ سال، بتوانیم این موضوع را به خوبی مدیریت کنیم. برای مثال می توان علاوه بر اجازه دادگاه صالحه، تایید یک روانشناس را هم به این قانون اضافه کرد تا توانایی روحی و روانی لازم برای ازدواج را هم در این دختران ارزیابی کند.

نیازی به این همه تبلیغ برای جلوگیری از این ازدواج نیست

اردبیلی با اشاره به رشد سریع افزایش سن ازدواج و نیاز جدی جوانان برای تسهیل ازدواج اظهار داشت: در کشوری که ما با مشکل بالا رفتن سن ازدواج رو به رو هستیم، نباید شرایط را به گونه ای پیش ببریم که خودمان باعث بالاتر رفتن سن ازدواج بشویم؛ نیازی به این همه تبلیغ برای جلوگیری از این ازدواج نیست.

راهکارهایی برای مراقبت ویژه بارداری از مادران کم سن

وی گفت: تعداد تقریبا ۸۶۰ ازدواج دختران زیر سن ۱۴ در سال پیش، تاثیر چندانی در آمار و ارقام کلی ما نمی گذارد اما جلوگیری و ممنوع کردن این ازدواج ها قطعا ذهنیت ها را به سمتی می برد که دختران در این سنین اجازه روابط پیش از ازدواج را دارند اما اجازه ندارند به صورت حلال و شرعی در چارچوب خانواده، خود را تامین کنند؛ یعنی درحالی که سن روابط خارج از چارچوب خانواده در حال پایین آمدن است، برخی افراد تلاش می کنند تا سن قانونی ازدواج را بالاتر ببرند.

اردبیلی افزود: بعضی از دختران ۱۵ساله و حتی کم سن تر، در بعضی از مناطق کشور در شرایط فیزیکی و بلوغ جسمی قرار دارند که واقعا توانایی بارداری دارند و این قضیه نیاز به ممنوع شدن ندارد. ما می توانیم ضمن پوشش ویژه مراقبتی از آن ها، در شرایط بارداری داشته باشیم. مثلا دخترانی که در این سنین ازدواج می کنند، تحت حمایت های قانونی، چکاپ های دقیق تر شوند و بارداری هایشان هم با دقت بیشتری تحت نظر صورت بگیرد.

این پژوهشگر در پایان تاکید کرد: در بوق و کرنا کردن داده های خام و بدون تحلیل و ارائه آن، فارغ از در نظر گرفتن همه جوانب، می تواند مورد استفاده سازمان های بین المللی علیه کشور شده و موجب سخت تر شدن شرایط ما در فضاهای بین المللی شوند و البته کسانی که پیگیر چنین آمارهایی می شوند، از نظر نظام بین الملل به عنوان فعالان ارزشمند فمینیستی و حقوق زنان شمرده می شوند.