خانواده پویا | بنیاد فرهنگی،اجتماعی زنان و خانواده

گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور

خانواده پویا الگوی اسلامی زندگی مشترک است

اشاره : خانواده پویا به عنوان یک سلول اجتماعی مولد در عرصه های فردی و اجتماعی الگوی یک خانواده اسلامی است. خانواده پویا در مقابل خانواده ساکن قراردارد که در آن استعدادهای شوهر ، همسر و فرزندان به شکوفایی می رسد.
حجت الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور در گفتگویی با خبرنگار آدینه تهران به تبیین ویژگی ها و امتیازات خانواده پویا از منظر دین مبین اسلام پرداخته است .

• به نظر شما خانواده پویا یعنی چه ؟ این الگوی خانواده دارای چه ویژگی هایی است ؟
پویا بر وزن گویا و جویاست . پویا یعنی متحرک ، رشد یابنده و واژه متضاد آن سکون است . خداوند استعدادهایی به انسان داده ، اگر از این استعداد بهره ببرد و استفاده کند ، استعداد ها از ذات به فعل در می آیند اما خود به خود توانایی ها شکوفا نمی شود. پویایی باید در زندگی به وجود بیاید تا انسان به حرکت در آید و گرنه هر فرد به خودی خود و خانواده اش به جلو حرکت نمی کند. در این بحث ما می خواهیم ویژگی های خانواده پویا را ترسیم کنیم . از آغاز خلقت موضوع خانواده وجود داشته است و انسان از وقتی که به دنیا آمده ، رشد کرده ، خود را در محیط خانواده دیده و شخصیت او در محیط خانواده شکل گرفته است . بسیاری از تعالیمی که انسان با آن رشد کرده و عمل می کند ریشه اش در خانواده است .
این خانواده با ازدواج شکل می گیرد که در آن زن و مرد رکن خانواده محسوب می شوند و ممکن است هریک از آنان بتوانند تنها زندگی می کنند؛ اما وقتی با هم در یک کانون زندگی کردند زن و مرد و فرزندان تشکیل خانواده دادند . در واقع خانواده رکن اصلی جامعه است . در مکتب اسلام خانواده بسیار مهم است (پیامبر اکرم (ص) فرمودند : هیچ بنایی ساخته نشده در اسلام که در پیشگاه خداوند محبوبتر از ازدواج باشد.) ازدواج بنا و بنیان و ساختمان و خانه تعبیر شده است و می فرمایند کسی که ازدواج کند ، نصف دینش را حفظ کرده است .

• روش های ایجاد پویایی در خانواده چیست؟
برخی روشها آموزشی و برخی تربیتی اند . ابتدا باید هدف گذاری و تبیین اهداف خانواده را دید تا متوجه شویم خانواده دارای چه اهدافی است و اسلام چه نگاهی به خانواده دارد. قرآن کریم می فرماید : زن و مرد در حقوق و انسانیت مساویند و با هم زوج می شوند (لتسکنوا الیها) تا به آرامش برسند.
نکته دوم : بنیان خانواده باید بر پایه مودت و دوستی باشد (و رحمه و عاشروهن بالمعروف) (معاشرت به نیکی) بر اساس یک میثاق و پیمان محکم باشد. چون هدف ازتشکیل خانواده به کمال رسیدن انسان است . پس مسیرش باید دقیق و مشخص باشد و ماهم اعتقاد داریم راه کمال راه خدا ، انبیا و اولیا است . اما اگر می خواهیم به دنیای خوب و آخرت نیکو برسیم راهی را انتخاب کنیم که خدا ، قرآن و صدیقه طاهره (سلام الله علیها) سفارش می کنند و خودشان انتخاب کردند.
حضرت زهرا (س) هدف از زندگی را خدایی شدن می دانند و می فرمایند ما راضی هستیم و خدا و رسول خدا هم از ما راضی باشند! حضرت زهرا (س) در فرازی می فرمایند: رضایت خدا در رضایت ماست و هر چه خدا از آن راضی باشد ما آن را انجام دادیم و به آن هدف بالا هم خواهیم رسید.
وقتی پیامبر (ص) حضرت فاطمه (س) را به خانه بخت فرستادند از حضرت علی (ع) پرسیدند ، علی جان همسرت را در این چند روز که با شما زندگی می کند چگونه یافتی و چگونه همسری هستند؟
حضرت علی (ع) فرموند: همسرم کمک کننده خوبی هستند تا من بتوانم در مسیر اوامر الهی قدم بردارم. حضرت علی (ع) با حمایت حضرت زهرا(س) به جنگ برای حمایت و دفاع از رسول خدا(ص) می روند و هرگز همسرشان مانع نمی شوند بلکه تشویق هم می کنند . همان کاری که زنان و همسران شهدا و جانبازان و ایثارگران کردند.
بنابراین حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) در زندگی پویا قدم اول که هدف گذاری بود را در سطح بالا برداشتند.
• موضوع محبت و عشق ورزیدن به همسر در تشکیل خانواده پویا تا چه اندازه موثر است ؟
یکی دیگر از عوامل مهم پویایی (عشق ورزیدن) است. زن و شوهر مانند کبوتری هستند که دو بال دارد یک بال آن مرد و بال دیگر آن زن و خانواده است. خانواده است که اینها را با اهداف مشترک زیر یک سقف قرار می هند. شجره طیبه ازدواج با عشق آبیاری و سیراب می شود وقتی که عشق ایجاد شد سراسر زندگی نورانیت می شود.
رسول خدا (ص) فرمودند: اگر مردی کلام یا جمله ای از باب محبت به همسرش بگوید او هرگز تا آخر عمر این کلام را فراموش نمی کند و هرگز از قلب او بیرون نمی رود. روایت داریم که می فرماید: هر کسی را دوست داری حتی برادر و خواهر ایمانی ابراز محبت کنید . عشق و محبت کردن موجب تداوم و استحکام زندگی می شود . عیب ها پوشیده می شوند تحمل زوجین نسبت به هم بیشتر می شود. اخلاق به خانواده حاکم می شود و عشق ورزی نشانه ایمان مردان و زنان به یکدیگر می باشد . پیامبر اکرم (ص) فرمودند : هرگاه بنده ایمانش بیشتر شد ، محبت اش به همسرش زیاد می شود. شما دقت کنید وقتی عشق از درون خانواده اوج بگیرد ، عشق ظاهری نیست : بلکه عشق الهی است . خانواده پویا با عشق زندگی می کند و اگر این عشق نباشد خانواده مرده است و تحرکی ندارد. ما سعی می کنیم خودمان فرزندانمان را طوری تربیت کنیم که معنی واقعی عشق در خانواده را عینی کنند. شما داستان لیلی و مجنون را شنیده اید که سرشار از مسائل عرفانی و عاشقی است و مجنون در همه حال لیلی را حاضر و ناظر خودش می بیند . روزی مجنون ناراحت بود و از شهر بیرون رفت و در آن زمان جاده ها خاکی بود در جایی نشست و در همان حال به فکر لیلی بود با انگشتان خود روی خاکها خط می کشید. کسی از آنجا گذر می کرد سوال کرد چرا تنها نشسته ای ؟ مجنون گفت من خیلی چیز نوشتم شما بخوان ! مرد گفت نمی توانم بخوانم مجنون گفت به شرط این که این علم را یاد بگیری! و گفت :

علم رسمی سر به سر قیل است و قال نه از آن کیفیتی حاصل نهاد
علم نبود غیر علم عاشقی مابقی تدریس ابلیس شقی

مجنون می گوید: تو علم رسمی را خوانده ای ؛ اما علم حال را نخواندی . من عاشق لیلی هستم مگر می توانم چیزی غیر از نام معشوق بنویسم . من لیلی نوشتم . و این نشانه عاشقی من است و عاشق در همه حال معشوقش و محبوبش را در ذهن و زندگی حاضر می بیند.

• آیا فرزند آوری زنان نیز در این زمینه نقش دارد؟
سومین ویژگی زندگی پویا “مولد” بودن است، یعنی پویا در تولیدات . تولید موجب تداوم وجود و حیات انسان است . وقتی کتابی می نویسیم نتیجه تولید افکارمان است. وقتی فرزندی را به وجود می آوریم ، ملکی را وقف می کنیم ، خانه ای می سازیم از نظر روحی و روانی آرامش پیدا می کنیم و از زندگی احساس رضایت می کنیم چون با این طریق نیازهای فردی و جمعی را تامین کردیم، تولید موجب افزایش اعتماد به نفس می شود ( و در روایت داریم : زنانی ارزشمندند که فرزند آوری داشته باشند.)
آخرین نکته زندگی پویا زندگی سبک بار است . اسلام از آغاز می گوید زندگی را با سبک باری شروع کنید و تا آخر هم سبک بار باشید . خودتان را در تجملات چشم و هم چشمی ها غرق نکنید که موجب شود شما را از پویایی باز دارد.
مهریه را کم بگیرید ، جهیزیه دختران را ساده بگیرید. ازدواج سالم و اسلامی را ترویج کنید. در خانواده ها نقش آفرینی کنید و زندگی را با قناعت و ابتکار و نوآوری شروع کنید .
• در شرایط کنونی جامعه چه توصیه ای به زنان جامعه دارید؟
عامل دیگر پویایی خود باوری و اعتماد به نفس است. ما انقلاب کردیم. هشت سال با مردان و فرزندانتان مقابل متجاوزان ایستاده اید . شما با شجاعت به خیابان آمدید و در هر شرایط احساس وظیفه کردید توانستید به وظایف مادری ، همسری و اجتماعی و ولایت مداری خود عمل کنید. شما از انقلابیان حمایت و محافظت کردید. شما افراد ولایی و متدینی هستید که ارزش های اسلامی و راه امام و رهبری را با حضور در عرصه ها حفظ کردید. امروز شرایط فرهنگی دنیا و جامعه به شکلی است که همه باید با هم حرکت کنیم و نگذاریم دیگران در ذهن ما نقش آفرینی کنند . باید محکم بایستیم و قوی باشیم همه باهم در سایه رهبر حرکت کنیم . ” و شعار همه ما اصول گرایان این است همه با هم ؛ نه همه با من ” را عملی کنیم و در آینده یک سخن بگوییم.

او و تو و من هر چه که باشیم ضعیف ایم وقت است که من ها شود ما همه با هم

گفتیم اساساً چه بود رمز فتوحات گل کرد لب غنچه و گفتا همه با هم

شما زنان هوشیار باشد تا دشمن با وعده هایش در خانواده ها و جامعه نقش آفرینی اعتقادی فرهنگی و اجتماعی نکند.