چرا دولت راستگویان با مردم روراست نیست؟

روز اجرای برجام؛ از آنچه تبلیغ می کنند، تا آنچه واقعیت دارد/ عراقچی: واقعیت این است که همه تحریم ها لغو نمی شود / پس از خروج هزاران تن اورانیوم غنی شده و تخریب رآکتور اراک، کدام تحریم ها باز هم باقی می ماند!؟

«روز اجرا» صرفا یک اصطلاح حقوقی مندرج در متن برجام بوده و به معنای آغاز اجرای برجام نیست چرا که ایران مدت ها پیش از فرارسیدن این روز اقدام به اجرای برجام کرده و در واقع پیش از اقدام طرف مقابل به اجرای تعهداتش، آنچه را که تعهد کرده بود، شامل خروج هزاران تن ذخیره استرات‍ژیک اورانیوم غنی شده از کشور، تخریب رآکتور اراک، برچیدن سانتریفیوژهای نطنز و تبدیل فردو به یک مرکز تحقیقاتی و همچین ایجاد دسترسی برای بازرسی فراتر از پروتکل الحاقی را انجام داده است.

گروه سیاسی – رجانیوز: با سپری شدن دو مرحله «روز اعلام» و «روز تصویب» که شامل اعلام توافق بر سر متن برجام و سپس تصویب آن در مراجع قانونی کشورهای امضاء کننده متن برجام بوده است، در آستانه رسیدن به سومین مقطع زمانی در نظر گرفته شده در متن برجام با عنوان «روز اجرا» به نظر می رسد مهمترین مساله سرانجام تحریم‏ها است، موضوعی که تبلیغات دروغ سبب شده تا بصورتی وارونه برای افکار عمومی تبیین و تبلیغ شود.

این در حالی است که سید عباس عراقچی هم در روزها و ساعات منتهی به فرارسیدن روز اجرا، آب پاکی را روی دست همگان ریخته است که « این واقعیت را باید بپذیریم که همه تحریم ها برداشته نمی شود و فقط تحریم های مرتبط با هسته ای رفع خواهد شد؛ چرا که ما در مورد بقیه موارد مذاکره نکرده ایم.تحریم های اولیه شامل این است که اتباع آمریکا حق ندارند با ایرانی ها کار کنند و اگر قرار بود این تحریم ها لغو شود باید درباره روابط دوجانبه مذاکره می شد. ماهیت روابط بین ایران و آمریکا همچون گذشته باقی می ماند. قصد از مذاکرات ، رفاقت نبوده است. »

آنچه در روز اجرا قرار است که اتفاق بیافتد، فرارسیدن زمان اجرای تعهدات طرف مقابل است و نه اجرای برجام، اما در حالی که رهبر معظم انقلاب در نامه خود به آقای روحانی اجرای برجام به ۲۸ شرط منوط کردند، شواهد بیانگر آن است که شرط اصلی رهبر انقلاب برای اجرای برجام یعنی لغو تحریم ها و تعهد کتبی رئیس جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا محقق نشده است.

رهبر معظم انقلاب در نامه خود به رئیس جمهور تاکید کردند:

آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرفهای مقابل، تدارک شود، که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریمها است. در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریمها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است.

هر چند رئیس جمهور در پاسخ به نامه مقام معظم رهبری مدعی شد که اوباما در نامه ای در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۹۴ به ‌صورت کتبی و رسمی برچیده شدن تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی ظالمانه و غیرقانونی خود را در چارچوب تعهداتشان در برجام اعلام نموده است.

روحانی همچنین تاکید کرد:‌تحریم‌های ظالمانه اقتصادی، تجاری و مالی بین‌المللی و یا یک‌جانبه‌ای که توسط شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران برقرار شده بود، رفع گردیدند. ساختار تحریم‌ها و فضای روانی جهانی که هر گونه تعامل اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران را پرهزینه و در برخی موارد غیرممکن ساخته و بار گران و طاقت‌فرسایی بر دوش اقتصاد کشور و معیشت مردم تحمیل کرده بود، از هم پاشید.

فارغ از بررسی این موضوع که آیا نامه اوباما دربرگیرنده رفع تحریم های مورد اشاره در برجام هست یا خیر در این گزارش این موضوع بررسی می شود که آیا اظهارنظر رئیس جمهور در نامه به رهبر انقلاب درباره رفع ‌تحریم‌های ظالمانه اقتصادی، تجاری و مالی بین‌المللی و یا یک‌جانبه‌ شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا، صحت دارد یا خیر؟

برای رسیدن به پاسخ این سئوال سرنوشت تحریم ها در برجام به صورت دقیق مورد بررسی قرار گرفته است.

در ابتدا باید تاکید کرد که تحریم ها علیه ایران به سه دسته کلی ، تحریم های اتحادیه اروپا ، تحریم های آمریکا و تحریم های شورای امنیت تقسیم می شود.

یک) وضعیت تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپا

بررسی بندهای برجام بیانگر آن است تحریم های ظالمانه اتحادیه اروپا برخلاف اظهارنظر رئیس جمهور رفع نشدند بلکه:

الف) ساختار تحریم حفظ شده است

ب‌) تحریم‌های ملی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپایی (مثل باقی ماندن تحریم بیمه‌ی لویدز انگلیس) که حتی برخلاف توافق ژنو نیز است، استمرار پیدا کرده است.

ج‌) لغو «کلیه‌ی تحریم‌های هسته‌ای» در توافق ژنو به فقط خاتمه دادن تدریجی اجرای «تحریم‌های اقتصادی و مالی هسته‌ای» در توافق جامع محدود شده است.

د‌) همزمانی اقدام‌های ایران با اقدام‌های اروپا رعایت نشده است

• مشروط شدن اقدام طرف اروپایی به انجام تعهدات ایران و راستی‌آزمایی آژانس (بازرسی و تأیید انجام تعهدات ایران)

ه‌) تحریم‌های اقتصادی-مالی هسته‌ای لغو نشده است :

• باقی‌ماندن زیرساخت تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپایی «Decision ۴۱۳» که فقط بندهایی از آن تعلیق می‌شود (بند ۱۶.۱ پیوست ۵)

• برخی از این زیرساخت‌ها تا ۸ سال بعد حتی تعلیق هم نمی‌شوند

و) اقدام‌های ایران با اقدام‌های اروپا تناظر و تناسب ندارد.

رجوع به برجام

برای اثبات گزاره های بالا به متن برجام رجوع می کنیم.

در بند ۱۹ برجام آمده است:

• اتحادیه اروپایی همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را، آنگونه که موخراً اصلاح شده است، که کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را اجرایی می‌سازد، از جمله فهرست افراد مشخص شده‏ مربوطه، همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده‏ مرتبط با هسته‌ای توسط ایران، به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، خاتمه خواهد داد، و (این خاتمه) شامل تمامی تحریم‌ها و تدابیر محدود کننده در حوزه‌های زیر، که در پیوست ۲ تشریح شده، خواهد بود

• ۱۹. The EU will terminate all provisions of the EU Regulation, as subsequently amended, implementing all nuclear-related economic and financial sanctions, including related designations, simultaneously with the IAEA-verified implementation of agreed nuclear-related measures by Iran as specified in Annex V, which cover all sanctions and restrictive measures in the following areas, as described in Annex II:

به پیوست ۵ بند ۱۶ یعنی همان بخشی که به تحریم های اتحادیه اروپا مربوط می شود رجوع می کنیم:

• ۱۶. اتحادیه اروپایی: (روز اجرا)

• ۱۶.۱. مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ را لغو و مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی را تعلیق خواهد نمود، به نحو مصرح در بخش های ۱.۱.۱ تا ۱.۱.۳؛ ۱.۱.۵ تا ۱.۱.۸؛ ۱.۲.۱ تا ۱.۲.۵؛ ۱.۳.۱ تا ۱.۳.۲ پیوست شماره دو (تا جاییکه به مواد ۱۶ و ۱۷ تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ مرتبط می شود) و به نحو مصرح در بخش های ۱.۳.۳، ۱.۴.۱ و ۱.۴.۲ و ۱.۱۰.۱.۲ پیوست شماره دو (تا جاییکه به مواد ۳۹، ۴۳، (الف)۴۳ آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ مربوط می شود). دولت های عضو اتحادیه اروپایی در صورت لزوم اقدام به خاتمه یا اصلاح قوانین ملی اجرا کننده تصمیم و آیین نامه اجرایی فوق الذکر خواهند نمود.

• ۱۶. The European Union will:

• ۱۶.۱. Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲ and suspend the corresponding provisions of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP specified in Sections ۱.۱.۱-۱.۱.۳; ۱.۱.۵-۱.۱.۸; ۱.۲.۱-۱.۲.۵; ۱.۳.۱, ۱.۳.۲ (in so far as it concerns Articles ۱۶ and ۱۷ of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP) and ۱.۳.۳; ۱.۴.۱ and ۱.۴.۲; ۱.۱۰.۱.۲ (in so far as it concerns Articles ۳۹, ۴۳, ۴۳a of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲) of Annex II. EU Member States will terminate or amend national implementing legislation as required.

حفظ ساختار تحریم

یکی از ایرادات فنی برجام درباره تحریم ها «حفظ ساختار تحریم ها» است. میتوان برای اثبات این گزاره، موارد زیر را یادآور شد:

• زیرساخت‌ تحریم های اتحادیه اروپا که حتی ۸ سال بعد نیز تعلیق نمی‌شوند

• مواردی که از شمول همین تعلیق نیز خارج است و در «روز اجرا» تعلیق نمی‌شود و تعلیق آن نیز به ۸ سال بعد موکول می‌شود، از جمله:

۱- توقیف دارایی ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی

۲- تحریم سوئیفت

۳- تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتی‌ها و بازرسی محموله کشتی‌ها و هواپیماهای باری در موارد دلخواه

۴- تحریم خدمات تعمیر و نگهداری هواپیماهای باری در موارد دلخواه

۵- تحریم اقلام و فناوری دومنظوره و هسته‌ای

۶- تحریم فلزات

۷- تحریم نرم افزار

۸- تحریم تسلیحات

• ….

۱) تعلیق توقیف دارایی ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی ؛ ۸ سال بعد

پیش از بررسی این موضوع، باید اشاره ای به زمانبدی اجرای برجام داشت. در برجام مشخص نشده است که روز اجرا در چه زمان مشخصی به اجرا در می آید اما با توجه به مراحل قبل و بعد از آن حدود و ثغور آن مشخص می شود.

مرحله قبل از روز اجرا مرحله روز توافق است که این مرحله ۹۰ روز بعد از تایید برجام آغاز می شود( یعنی ۲۶ مهر ۱۳۹۴) و تا زمان اعلام نظر آژانس درباره راستی آزمایی اقدامات ایران طول می کشد. ( اوخر آذر ماه).

پس از «روزتوافق»، مرحله «روز اجرا» است. علی رغم اجرای تمام تعهدات ایران و راستی آزمایی آژانس (در مرحله روز توافق) طرف مقابل در این مرحله (روز اجرا) صرفا اقدام به تعلیق یا توقف موقت برخی از تحریم های اقتصادی و مالی هسته ای خواهند کرد.

اما نکته قابل تامل اینکه مرحله بعدی اجرای برجام، روز انتقال است که ۸ سال بعد از روز توافق خواهد بود (۲۶ تیر ۱۴۰۲). پس می توان نتیجه گرفت که آن دسته از تحریم هایی که به تعلیق یا توقف اجرای آنان در روز اجرا در برجام اشاره ای نشده، حداقل ۸ سال پابرجا خواهند بود.

حال باید دید کدام تحریم ها در «روز اجرا» تعلیق یا توقف اجرا می شوند:

برای یافتن کدهای مرتبط با این موضوع باید به بند ۲۰ پیوست ۵ برجام یعنی جایی که به صورت کلی به تحریم های اتحادیه اروپا (در روز انتقال) اشاره شده رجوع کنیم.

در این بخش از برجام امده است:

• .اتحادیه اروپایی:

• ۲۰.۱. اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱.۱.۴، ۱.۳.۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱.۵.۱ و ۱.۵.۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱.۶.۱ تا ۱.۹.۱ پیوست شماره دو.

• ۲۰. The European Union will:

• ۲۰.۱. Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲ and suspend the corresponding provisions of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP specified in Sections ۱.۱.۴, ۱.۳.۲ (in so far as it concerns Articles ۱۵ and ۱۸ of Council Decision and Articles ۳۶ and ۳۷ of Council Regulation); ۱.۵.۱ and ۱.۵.۲ (in so far as it concerns Ballistic Missiles restrictions); ۱.۶.۱-۱.۹.۱ of Annex II.

همانگونه که در بند بالا اشاره شده ، جزییات تحریم های اتحادیه اروپا در پیوست شماره دو بخش های ۱.۱.۴، ۱.۳.۲، و ۱.۵.۲،۱.۶.۱ تا ۱.۹.۱ بوده که توقیف ۲۲۴ شرکت و مقام مسئول به بخش ۱.۹ و بخش های زیر مجموعه آن در پیوست دو مربوط می شود.

بنابر این برای یافتن تحریم توقیف دارایی افزاد حقیقی و حقوقی که ۸ سال باید تعلیق می شود باید به پیوست دو صفحه ۴۹ رجوع کنیم. یعنی آن بخش هایی که به این دست از تحریم ها اختصاص دارد:

• ۱.۹. فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های ایرانی (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)

• ۱.۹.۱. توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید قابل اعمال نسبت به:

• ۱.۹.۱.۱. بانک ها و موسسات مالی ایرانی فهرست شده شامل بانک مرکزی ایران؛

• ۱.۹.۱.۲. اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با بخش های نفت، گاز و پتروشیمی؛

• ۱.۹.۱.۳. اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل؛

• ۱.۹. Listing of persons, entities and bodies (asset freeze and visa ban)

• ۱.۹.۱. Asset freeze and visa ban measures applicable to:

• ۱.۹.۱.۱. listed Iranian banks and financial institutions, including the Central Bank of Iran;

• ۱.۹.۱.۲. listed persons, entities and bodies related to the oil, gas and petrochemical sectors;

• ۱.۹.۱.۳. listed persons, entities and bodies related to shipping, shipbuilding and transport;

• ۱.۹.۱.۴. سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های غیرمرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای ، تسلیحات و موشک های بالستیک؛

• ۱.۹.۱.۵. سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای ، تسلیحات و موشک های بالستیک؛

• ۱.۹.۱.۶. اشخاص حقوقی وافراد فهرست شده توسط شورای امنیت،

• به نحو مقرر در الحاقیه شماره ۱، بخش ۱ این پیوست برای گروه های ۱.۹.۱.۱-۱.۹.۱.۴، الحاقیه شماره ۲، بخش ۱ این پیوست برای تحریم های گروه ۱.۹.۱.۵ و بخش های ۲ الحاقیه های شماره ۱ و ۲ این پیوست برای تحریم های گروه ۱.۹.۱.۶ (مواد ۱۹ and ۲۰ و پیوست های I and II تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۲۳, ۲۴, ۲۵, ۲۶, ۲۷, ۲۸, ۲۸a, ۲۸b, and ۲۹ و پیوست های VIII and IX آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی).

• ۱.۹.۱.۴. other listed persons, entities and bodies not related to proliferation-sensitive nuclear-, arms- and ballistic missile-related activities;

• ۱.۹.۱.۵. listed persons, entities and bodies related to proliferation-sensitive nuclear-, arms- and ballistic missile-related activities; and

• ۱.۹.۱.۶. entities and individuals listed by the UN Security Council, as set out in Attachment ۱, part I to this Annex for categories ۱.۹.۱.۱-۱.۹.۱.۴, Attachment ۲, part I to this Annex for category ۱.۹.۱.۵, and Parts II of Attachments ۱ and ۲ to this Annex for category ۱.۹.۱.۶ (Articles ۱۹ and ۲۰, and Annexes I and II to Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Articles ۲۳, ۲۴, ۲۵, ۲۶, ۲۷, ۲۸, ۲۸a, ۲۸b and ۲۹, and Annexes VIII and IX to Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲).

در نتیجه تعلیق و توقف تحریم های بالا، ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی همچنان در لیست تحریم ها می مانند.

این اشخاص عبارتند از :‌

۲) تعلیق تحریم سوئیفت در تعهدات اروپا؛ ۸ سال بعد

یکی از تحریم های مهمی که در «روز اجرا» لغو و یا تعلیق نمی شود تحریم سوئیفت است. در متن برجام آمده است که این تحریم در روز انتقال (یعنی ۸ سال بعد) تعلیق خواهد شد .

بند ۲۰ پیوست ۵ برجام به تحریم هایی اشاره دارد که در مرحله «روز انتقال» یعنی مرحله ای که ۸ سال بعد آغاز می شود اشاره کرده است.

در این بند آمده است:

.اتحادیه اروپایی: (۸ سال بعد)

۲۰.۱. اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱.۱.۴، ۱.۳.۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱.۵.۱ و ۱.۵.۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱.۶.۱ تا ۱.۹.۱ پیوست شماره دو.

پیوست دو:

۱.۱.۴. تحریم های مربوط به خدمات پیام رسانی مالی (سوئیفت) (ماده ۲۰(۱۲) تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ ماده ۲۳(۴) آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛

• ۱.۱.۴. Sanctions on financial messaging services (Article ۲۰(۱۲) of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Article ۲۳(۴) of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲);

همانگونه که مشخص است تحریم ردیف ۱.۱.۴ تحریم سوئیفت است که در لیست تحریم هایی قرار دارد که قرار است در مرحله «روز توافق » (۸ سال بعد) تعلیق بشود.

در واقع بر اساس این بخش برجام:

• تحریم شرکت خدمات پیام‌رسانی بانکی (SWIFT) همچنان پابرجاست.

• تعلیق تحریم بانک‌های عمده مثل بانک مرکزی، بانک ملی، بانک ملت، بانک کشاورزی و … به روز انتقال (۸سال بعد) موکول شده است که پیام نامطلوبی به جامعه‌ی بانکی جهان برای اعتماد و اطمینان به این بانک‎‌هاست.

• نرم افزار سوئیفت آمریکایی بوده و از جمله تحریم‌های اولیه است و تحریم آن پس از ۸ سال باقی مانده و نه تنها لغو بلکه تعلیق هم نخواهد شد.

۳- تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتی‌ها و بازرسی محموله کشتی‌ها؛ ۸ سال بعد

در بند ۲۰ پیوست ۵ برجام همچنین به مواد ۱۵ و ۱۸ از تحریم ۴۱۲ اروپا اشاره شده که باید در روز انتقال یعنی ۸ سال بعد تعلیق شود.

در بند ۲۰ پیوست ۵ برجام آمده :

• .اتحادیه اروپایی:

• ۲۰.۱. اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱.۱.۴، ۱.۳.۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵ و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱.۵.۱ و ۱.۵.۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱.۶.۱ تا ۱.۹.۱ پیوست شماره دو.

مواد ۱۵ و ۱۸ از تحریم ۴۱۳ اروپا شامل تحریم های مربوط به بازرسی و تحریم خدمات حمل و نقل است.

در واقع تعلیق تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتی‌ها و بازرسی محموله کشتی‌ها و هواپیماهای باری در موارد دلخواه به ۸ سال بعد موکول شده است.

۴-تعلیق تحریم خدمات تعمیر و نگهداری هواپیماهای باری ؛ ۸ سال بعد

همانگونه که گفته شد ماده ۱۸ از تحریم ۴۱۳ اروپا نیز شامل آن دسته از تحریم هایی است که در مرحله روز انتقال (۸ سال بعد) تعلیق خواهد شد . این ماده مربوط به تحریم خدمات حمل و نقل است. بنابر این تا ۸ سال بعد خدمات مربوط به حمل و تقل در تحریم باقی می ماند. تصویر زیر مربوط به ماده ۱۸ تحریم ۴۱۳ اروپا است.

۵- تعلیق تحریم اقلام و فناوری با کاربرد دوگانه؛ ۸ سال بعد

تحریم اقلام دوگانه نیز از آن دست تحریم هایی است که حداقل تا ۸ سال بعد تعلیق نمی شود چرا که در متن برجام آمده است تعلیق این تحریم ها مربوط به مرحله «روز انتقال» خواهد بود. در بندی که مربوط به تعلیق یا توقف اجرا تحریم ها در مرحله «روز انتقال» آمده است که تحریم های بند ۱.۵.۱. و ۱.۵.۲. پیوست دو ، باید در این مرحله تعلیق شود. بند ۱.۵.۱. و ۱.۵.۲. به تحریم های اقلام و فناوری با کاربرد دوگانه اشاره دارد.

پیوست ۵ بند ۲۰:

• .اتحادیه اروپایی:

• ۲۰. The European Union will:

پیوست ۲ صفحه ۴۸

• ۱.۵.۱. تحریم های مرتبط با فعالیت های هسته ای حساس اشاعه ای (کالاها و فن آوری، سرمایه گذاری و آموزش های تخصصی) (مواد ۱(۱) (a), (b), (d), (e), (۲), (۳) and (۴), ۲, ۳, ۵, ۱۴ and ۲۱ تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۲, ۳, ۴, ۵, ۶,۷, ۱۷(۱), (۲) (a), ۱۸, ۱۹ and ۲۲ و پیوست های I, II and III آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛

• ۱.۵.۲. تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق (به ارجاعات فوق مراجعه کنید).

• ۱.۵.۱. Sanctions related to proliferation-sensitive nuclear activities (goods and technology, investment and specialised training) (Articles ۱(۱) (a), (b), (d), (e), (۲), (۳) and (۴), ۲, ۳, ۵, ۱۴ and ۲۱ of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Articles ۲, ۳, ۴, ۵, ۶,۷, ۱۷(۱) and (۲)(a), ۱۸, ۱۹ and ۲۲, and Annexes I, II and III of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲); and

• ۱.۵.۲. Sanctions on associated services for the category above (see the references above).

۶- تعلیق تحریم فلزات به ۸ سال بعد موکول شده است

تحریم فلزات نیز از آن دست تحریم هایی است که قرار است ۸ سال بعد تعلیق شود. بخش ۱.۶.۱. پیوست دو ، به تحریم های فلزات مربوط می شود که در بند ۲۰ پیوست ۵ تاکید شده که بخش ۱.۶.۱. پیوست دو جز تحریم هایی است که در روز انتقال تعلیق می شود.

بند ۲۰ پیوست ۵:

• .اتحادیه اروپایی:

پیوست ۲ صفحه ۴۹:

۱.۶.۱. تحریم های مرتبط با فلزات (مواد۴e and ۴f تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۱۵a, ۱۵b, ۱۵c و پیوست VIIB آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛

۱.۶.۱. Sanctions on metals (Articles ۴e and ۴f of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Articles ۱۵a, ۱۵b and ۱۵c, and Annex VIIB of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲); and

۷- تعلیق تحریم نرم افزار؛ ۸ سال بعد

تحریم نرم افزار نیز ۸ سال بعد تعلیق می شود، بخش ۱.۷.۱ مربوط به تحریم نرم افزار است. همانگونه که در بند ۲۰ پیوست که مربوط به تحریم هایی است که در مرحله «روز انتقال= ۸ سال بعد» تعلیق می شود، بخش ۱.۷.۱. مورد اشاره قرار گرفته است. چرا که در این بند اشاره داره بخش های ۱.۶.۱ تا ۱.۹.۱ که طبیعتا ۱.۷.۱. شامل آن می شود.

بند ۲۰ پیوست ۵:

• .اتحادیه اروپایی:

پیوست ۲ صفحه ۸۹:

• ۱.۷. نرم افزار

• ۱.۷.۱. تحریم های مرتبط با نرم افزار (مواد ۴i and ۴j تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۱۰d, ۱۰e and ۱۰f و پیوست VIIA آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛

۱.۷. Software

۱.۷.۱. Sanctions on software (Articles ۴i and ۴j of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Articles ۱۰d, ۱۰e and ۱۰f, and Annex VIIA of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲); and

نکته قابل تامل اینکه در بخش ۱.۷.۱. در داخل پرانتز به تحریم های پیوست ۵ آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی، نیز اشاره شده و این تحریم ها نیز جز تحریم هایی خواهند بود که قرار است ۸ سال بعد تعلیق شود. اما نکته اینجاست که تحریم های این پیوست ربطی به موضوع هسته ای ندارد. به عنوان مثال یکی از تحریم های مورد اشاره در این پیوست ، تحریم نرم افزار اوارکل است . نرم افزار اوارکل در مسائل بانکی در حوزه های نفت ، گاز، صنعت هوانوردی نیز استفاده می شود ولی این نرم افزار حداقل برای ۸ سال بعد جز تحریم خواهد بود.

۸- تعلیق تحریم تسلیحات ، ۸ سال بعد

یکی از تحریم های مهمی که اتفاقا به موضوع هسته ای مرتبط نمی شود ، تحریم های تسلیحاتی است. این تحریم ها نیز حداقل برای ۸ سال دیگر پابرجا می ماند چرا که جز لیست تحریم های بند ۲۰ پیوست ۵ (تحریم هایی که قرار است در روز انتقال تعلیق شود) قرار دارد.

بند ۲۰ پیوست ۵:

• .اتحادیه اروپایی:

پیوست ۲ صفحه ۴۹

. تسلیحات

۱.۸.۱. تحریم های مرتبط با تسلیحات (مواد ۱(۱)(c), (۳), (۴), and ۳ تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۵(۱)(a) and (c), ۱۷(۱), (۲)(a), and ۱۹ آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛

۱.۸. Arms

۱.۸.۱. Sanctions on arms (Articles ۱(۱)(c), (۳) and (۴), and ۳ of Council Decision ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP; Articles ۵(۱)(a) and (c), ۱۷(۱) and (۲)(a), and ۱۹ of Council Regulation (EU) No ۲۶۷/۲۰۱۲); and

دو) وضعیت تحریم‌های آمریکا

بخش دیگری از تحریم های ظالمانه علیه ایران ، مربوط به تحریم های آمریکا علیه ایران است.

بیش از آنکه به موضوع بررسی بندهای تحریمی آمریکا ورود کرد ، باید دامنه تحریم های اولیه و ثانویه را بررسی کرد.

بر اساس توافق صورت گرفته توقف تحریم ها تنها شامل تحریم های ثانویه می شود اما مشخص می شود بخش مهمی از تحریم های ثانویه همچنان پابر جا باقی می ماند.

تعیین دامنه تحریم های اولیه و ثانویه از نظر آمریکا

بر اساس صفحه ۵۳ پیوست ۲ دامنه تحریم های اولیه و ثانویه از نظر آمریکایی ها به شرح زیر است:

• [۱۱] . تحریم هایی که ایالات متحده وفق تعهدات خود در برجام (بخش ۴) اعمال آنها را موقتاً متوقف و متعاقبا آنها را خاتمه و یا با هدف خاتمه بخشی به آنها اصلاح خواهد کرد، عبارتند از تحریم های ناظر به اشخاص غیرآمریکایی. در مورد بخش های۴ و ۶.۷ این «توافق جامع»، منظور از “شخص غیر آمریکایی” عبارت است از هر فرد یا شخص حقوقی به استثنای ۱) هر شهروند ایالات متحده، فرد خارجی مقیم دائم آمریکا، شخص حقوقی تاسیس شده طبق قوانین ایالات متحده یا در حدود صلاحیت ایالات متحده (شامل شعبه های خارجی)، یا هر شخص در داخل ایالات متحده، و ۲) هر شخص حقوقی که تحت مالکیت یا کنترل یک شخص آمریکایی باشد. در مورد شماره ۲ جمله فوق، یک شخص حقوقی در صورتی “تحت مالکیت یا کنترل” یک شخص آمریکایی تلقی می شود که: ۱) حداقل ۵۰ درصد از سهام از لحاظ ارزش یا قدرت رای را در اختیار داشته باشد؛ ۲) اکثریت کرسی های هیات مدیره شرکت را در اختیار داشته باشد؛ یا ۳) به شکل دیگری اقدامات، سیاست ها یا تصمیم های شخصی آن شرکت را کنترل کند. اشخاص آمریکایی و شرکت های خارجی تحت مالکیت یا تحت کنترل آمریکایی کمافی السابق مشمول منع کلی مراوداتی که وفق این «توافق جامع» مجاز شده اند، خواهند بود مگر اینکه از دفتر نظارت بر دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (افک) مجوز گرفته باشند.

با این حال برخلاف آنچه که گفته می شود تمامی تحریم های این کشور علیه ایران لغو خواهد شد، بر اساس متن برجام این تحریم ها دارای ویژگی های زیر است:

۱. حفظ ساختار همه تحریم ها

۲. محدود کردن لغو «کلیه‌ی تحریم‌های هسته‌ای» در توافق ژنو به فقط توقف موقت تدریجی اجرای برخی «تحریم‌های اقتصادی و مالی هسته‌ای» در توافق جامع

۳. عدم لغو کلیه‌ی تحریم‌های اقتصادی و مالی هسته‌ای:

• فقط توقف موقت اجرای برخی تحریم‌های اقتصادی و مالی ثانویه‌ی هسته‌ای

• حفظ کلیه‌ی تحریم‌های اولیه (حتی اقتصادی و مالی هسته‌ای)

• حفظ کلیه تحریم‌های ایالتی

۴. عدم همزمانی اقدامات ایران با اقدامات آمریکا

• مشروط شدن اقدام‌های آمریکا به انجام تعهدات ایران و راستی‌آزمایی آژانس درباره انجام همه تعهدات ایران

۵. امکان بازگشت تحریم های متوقف شده (بدون نقض برجام)؛ حق آمریکا برای اعمال مجدد تحریم های متوقف شده با این قید که این تحریم ها مختص ایران نباشد(غیر تبعیض آمیز)

• گروه ۱+۵ از تحمیل الزامات مقرراتی و آئین نامه‌ای تبعیض آمیز، به جایگزینی تحریم‌ها و اقدامات محدودیت سازی که مشمول این “توافق جامع» می‌شوند، خودداری خواهند ورزید (بند۲۸ ص ۱۴)

۶. فقط وعده‌ی پیگیری (Seek) فرایند قانونی برای خاتمه یا اصلاح برخی تحریم‌های کنگره آمریکا در روز انتقال (۸ سال بعد)، در صورت اقتضا

۱) تحریم هایی که ۸ سال بعد صرفا پیگری می شود

وضعیت تحریم های آمریکا حتی بدتر از تحریم های اتحادیه اروپایی است.

در متن برجام اشاره شده که تحریم های اتحادیه اروپا در روز انتقال (۸ سال بعد) تعلیق می شود اما بر اساس متن برجام آمریکایی ها ۸ سـال دیگر برای لغو تحریم هایـی که وجـود دارد له جای لغو یا تعلیق صرفا پیگیـری خواهند کرد.

در بند ۲۱ پیوست ۵ به آن دسته از تحریم های ایالات متحده اشاره شده که در مرحله روز انتقال (۸ سال بعد) از سوی دولت این کشور پیگیری می شوند.

بند ۲۱ پیوست ۵:

• ۲۱. ایالات متحده آمریکا:

• ۲۱.۱. اقدام قانونی برای خاتمه، یا اصلاح قوانین به منظور حصول خاتمه، تحریم های مبتنی بر قوانین موضوعه به نحو مندرج در بخش های ۴.۱ تا ۴.۵، ۴.۷ و ۴.۹ پیوست شماره دو را در صورت اقتضا پیگیری خواهد کرد؛

• ۲۱. The United States will:

• ۲۱.۱. Seek such legislative action as may be appropriate to terminate, or modify to effectuate the termination of, the statutory sanctions set forth in Sections ۴.۱-۴.۵, ۴.۷ and ۴.۹ of Annex II;

آمریکا چگونه از تعلیق تحریم ها در روز اجرا شانه خالی می کند؟

در پیوست ۵ برجام به تحریم هایی که قرار است آمریکا در «روز اجرا» توقف موقت کند نیز اشاره شده . هر چند در متن برجام زمان مشخصی برای آغاز مرحله «روز اجرا» در نظر گرفته نشده اما به گفته مقامات دولتی این مرحله از دی ماه ۱۳۹۴ آغاز می شود.

البته در ابتدا برای آنکه نشان دهیم مقامات آمریکایی تحریم ها را «موقتا متوقف » کرد و «لغو» نمی کنند باید به متن اصلی برجام بند ۲۱ رجوع کنیم . در این بند آمده است:

در صفحه ۱۱ ترجمه فارسی برجام آمده است:

• ۲۱- ایالات متحده منطبق با این «توافق جامع» اعمال تحریم‌های مشخص شده در پیوست ۲ را با اثربخشی همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده‏ مرتبط با هسته‏‌ای توسط ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، موقتاً متوقف ساخته و به این توقف ادامه خواهد داد. این تحریم‌ها شامل حوزه‌های زیر، به نحوی که در پیوست دو تشریح شده می‌شود:

• ۲۱. The United States will cease the application, and will continue to do so, in accordance with this JCPOA of the sanctions specified in Annex II to take effect simultaneously with the IAEA-verified implementation of the agreed nuclear-related measures by Iran as specified in Annex V. Such sanctions cover the following areas as described in Annex II:

اما نکته قابل تامل آنکه در پیوست ۵ صفحه ۸۸ بخش های مربوط به توقف موقت تحریم های آمریکا در « روز اجرا» ، موارد مهمی از تحریم های ثانویه استثنا شده است و در واقع شامل توقف تحریم نمی شود.

پیوست ۵ بند ۱۷:

• .ایالات متحده آمریکا:

• ۱.۱۷. اقدام به توقف موقت اجرای تحریم های اشاره شده در بخش های ۴.۱ تا ۴.۵ و ۴.۷ پیوست شماره دو، به استثنای بخش (الف)۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه (TRA) ۲۰۱۲؛

• ۱۷. The United States will:

• ۱۷.۱. Cease the application of the sanctions set forth in Sections ۴.۱-۴.۵ and ۴.۷ of Annex II, with the exception of Section ۲۱۱(a) of the Iran Threat Reduction and Syria Human Rights Act of ۲۰۱۲ (TRA);

تحریم‌های باقی‌مانده آمریکا

بنابر این فقط آن دسته از تحریم هایی موقتا متوقف می شوند که شامل « در بخش های ۴.۱ تا ۴.۵ و ۴.۷ پیوست شماره دو، به استثنای بخش (الف)۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه (TRA) ۲۰۱۲»

آن دسته از تحریم هایی که شامل این بخش از توقف تحریم ها نمی شوند را می توان در سه دسته زیر تقسیم بندی کرد:

الف) دستورهای اجرایی رئیس جمهور

ب) تحریم های وزارت خزانه داری

ج)تحریم های کنگره

***

الف) دستورهای اجرایی رئیس جمهور

در پیوست ۵ صفحه ۸۸ آن دسته از دستورهای اجرایی رئیس جمهور آمریکا که در مرحله «روز اجرا» موقتا متوقف می شود ذکر شده است:

• ۱۷-۴- فرمان‌های اجرایی شماره ۱۳۵۷۴، ۱۳۵۹۰، ۱۳۶۲۲، ۱۳۶۴۵ و بخش‌های ۷-۵ و ۱۵ فرمان اجرایی شماره ۱۳۶۲۸ را به شرح مندرج در بخش ۴، پیوست شماره ۲ خاتمه خواهد یافت.

• ۱۷.۴. Terminate Executive Orders ۱۳۵۷۴, ۱۳۵۹۰, ۱۳۶۲۲, ۱۳۶۴۵ and Sections ۵-۷ and ۱۵ of Executive Order ۱۳۶۲۸ as set forth in Section ۴ of Annex II; and

کدام یک از فرمان های تحریمی رئیس جمهور آمریکا باقی می ماند؟

از ۱۷ فرمان اجرایی ر ئیس جمهور آمریکا فقط چهار دستور اجرایی و بخشی از یک دستور دیگر خاتمه خواهد یافت. در جدول زیر اطلاعات تحریم های باقی مانده آمده است.

– بانک‌های انصار و مهر

– شرکت تایدواتر

– سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

– بنیاد تعاون سپاه

– قرارگاه خاتم الانبیاء

– دانشگاههای امام حسین، بقیه الله، مالک اشتر

یکی از تحریم های مهمی که جز دستورهای اجرایی رئیس جمهور آمریکا به حساب می آید ، توقیف دارایی دولت و نهادهای مالی ایران از جمله بانک مرکزی است که در نتیجه فرمان اجرایی ۱۳۵۹۹ علیه ایران اعمال شده است. این فرمان اجرایی هیچ گاه علیه ایران بحتی توقف موقت هم نمی شود.

بر اساس بند ۴ دستور ۱۳۶۲۸ نیز هر بانک و شرکت غیرآمریکایی که تحت کنترل اشخاص آمریکایی (حقوقی و حقیقی) قرار گیرد، ملزم به قطع روابط تجاری و مالی با ایران است.

ب) تحریم های وزارت خزانه داری

تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا را می توان به دو دسته تحریم تحریم روابط با بانک مرکزی و بانک‌های ایران و تحریم چرخه دلار اشاره کرد.

:Aتحریم روابط با بانک مرکزی و بانک‌های ایران

همانگونه که در جدول بالا نیز اشاره شده قانون Patriot همچنان در لیست تحریم های آمریکا علیه ایران باقی می ماند. بر اساس این قانون هرگونه تراکنش بانک‌های آمریکایی با بانک‌هایی که در منطقه اول پولشویی قرار دارند ممنوع است. بر اساس مقررات اجرایی خزانه‌داری ۲۰۱۱ ایران از مصادیق منطقه‌ی اول پولشویی است

بند A ۱۲۴۵ NDAA: براساس این تحریم قانون NDAA وضع شده است. که در بند A آن تصریح شده است که ایران در منطقه اول پولشویی قرار دارد

بنابراین ۲۷۳ شرکت، بانک و مؤسسات مالی ایرانی به عنوان مؤسسات نامطلوب و تحریم شده در لیست وزارت خزانه داری آمریکا

the U.S. Department of the Treasury’s Office of Foreign Assets Control (OFAC) باقی می ماند.

براین مبنا مؤسسات رتبه‌بندی جهانی این واحدها را با رتبه‌ی اعتباری نامطلوب خواهند شناخت و اموری مانند finance و صدور ضمانت‌نامه با مانع مواجه خواهد شد. (بالا ماندن ضریب ریسک)

B: تحریم چرخه‌ی دلار در ایران

یکی دیگر از تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا که پابرجا باقی می ماند «تحریم چرخه دلار» است. بر اساس قانون تحریم چرخه دلار که تصویر آن در زیر آمده است کماکان تراکنش و نقل و انتقال‌های دلاری برای اتباع و بانک‌ها و نهادها و دولت ایران ممنوع خواهد بود.

تبعات تحریم چرخه دلار علیه ایران

عدم امکان بازکردن حساب دلاری توسط اتباع و نهادهای ایرانی

عدم امکان تراکنش دلاری توسط اتباع و نهادهای ایرانی

عدم امکان فروش نفت به دلار یا تسویه‌ی دلاری آن و ایجاد مشکل در فروش نفت با ارزهای محلی و تسویه‌ی آن

عدم امکان شرکت در مناقصات بین‌المللی که با دلار صورت می‌گیرد

تحریم تراکنش‌های نفتی (قانون NDAA و قانون IFCPA)

در تعهد برای توقف اعمال تحریم‌های مرتبط هسته‌ای در بند ۴.۳.۱ (ص۵۶) موضوع محدودیت‌ها بر مقدار فروش نفت خام ایران ضمن توقف بندهای d(۱) و d(۳) ، بند d(۴) مشمول توقف نمی‌شود که قابل اهمیت است. که همین در مورد IFCPA هم تکرار شده است.

صفحه ۵۶ پیوست ۲:

• بخش های نفت، گاز و پتروشیمی

• ۴.۳.۱. تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می توانند نفت خام ایران را بخرند؛

• ۴.۳. Energy and petrochemical sectors

• ۴.۳.۱. Efforts to reduce Iran’s crude oil sales, including limitations on the quantities of Iranian crude oil sold and the nations that can purchase Iranian crude oil

• موارد d(۱) و d(۳) از ۱۲۴۵ و ۱۲۴۷(a) موقتاً متوقف شده است

ISA Section ۵(a)(۷); NDAA Sections ۱۲۴۵(d)(۱) and (۳); TRA Section ۲۱۲(a); IFCA Sections ۱۲۴۴(c)(۱) and (d), ۱۲۴۶(a) and ۱۲۴۷(a); Section ۱ of E.O. ۱۳۵۷۴, Sections ۱(a)(i)-(ii), ۲(a)(i) and ۵(a) of E.O. ۱۳۶۲۲, Section ۵ of E.O. ۱۳۶۲۸, and Sections ۲(a)(i) and ۳(a)(i) of E.O. ۱۳۶۴۵);

در واقع موارد d(۱) و d(۳) از ۱۲۴۵ و ۱۲۴۷(a) موقتاً متوقف شده است اما به به توقف d(۴) و ۱۲۴۷(d) اشاره نشده است و این یعنی باقی‌ماندن تحریم‌های نفتی.

تحریم بانک مرکزی در قانون (TRA)

در «توافق جامع» صحبتی از ماده ۵۰۲ قانون TRA نشده است

بر اساس ماده ۵۰۲ قانون TRA (که جز تحریم ثانویه‌ی هسته‌ای است) به دادگاه‌های آمریکا داده می شود از منابع مسدودی بانک مرکزی ایران استفاده کنند.

همچنین در تعهد برای توقف اعمال تحریم‌های مرتبط هسته‌ای در بند ۴.۱.۱ (ص۵۴) موضوع تحریم‌های بانک مرکزی، بند ۵۰۲ قانون TRA متوقف نمی‌شود.

ماده ۵۰۲ قانون TRA

section ۵۰۲

تحریم درآمدهای نفتی ایران

در برجام به قانون IFCA بند ۱۲۴۷ (d) نیز اشاره نشده است. بر اساس این قسمت درآمدهای نفتی ایران همچنان در تحریم باقی می مانند.

تحریم درآمدهای گازی

قانون IFCA بند ۱۲۴۷ (e) در برجام اشاره نشده است. این قانون مربوط به تحریم درآمدهای گازی است.

ج) تحریم های کنگره

تحریم های کنگره که علیه ایران باقی می مانند شامل جدول زیر است:

سه) تحریم‌های شورای امنیت

علاوه بر تحریم های اتحادیه اروپا و تحریم ها ایالات متحده ، بخش مهمی از تحریم های شورای امنیت نیز پابرجا باقی می ماند. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ برخی تحریم‌ها و محدودیت‌ها موشکیی، تسلیحات و اشاعه‌ای حفط شده است.

علاوه بر این تحریم های شورای امنیت قابلیت «بازگشت‌پذیری» دارد.

قطعنامه:

بازگشت‌پذیری تحریم‌ها علی‌رغم حفظ محدودیت‌های درازمدت هسته‌ای

• بازگشت تحریم های شورای امنیت صرفا با اعتراض یکی از طرفین «توافق جامع»

• ادعای یک کشور از ۱+۵ به عدم اجرای تعهدات ایران در«توافق جامع»، در فاصله حداکثر ۶۰ روز، با طی کردن رجوع به کمیسیون های کارشناسان، وزرای خارجه، مشورتی و سرانجام رجوع به شورای امنیت، تمام تحریم ها بازمی گردد.

• بند ۱۰ قطعنامه : « ظرف ۳۰ روز از دریافت اعتراض یکی از طرف ها ی «توافق جامع»، در مورد موضوعی که یک کشور طرف توافق جامع اعتقاد دارد مصداق عدم اجرای تعهدات ذیل توافق جامع است ادامه اجرای لغو مصرح در پاراگراف ۷ (a) قطعنامه باید به رأی گذاشته شود.»

• بند ۳۷ «توافق جامع» :« متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، شورای امنیت می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در خصوص قطعنامه‌ای برای ادامه لغو تحریم‌ها رأی گیری نماید.»

• ۳۷. Upon receipt of the notification from the complaining participant, as described above, including a description of the good-faith efforts the participant made to exhaust the dispute resolution process specified in this JCPOA, the UN Security Council, in accordance with its procedures, shall vote on a resolution to continue the sanctions lifting.

نکته شگفت آور آن است که چنانچه ایران به عدم اجرای تعهدات«توافق جامع» از سوی طرف غربی اعتراض کند، باید همان مسیر کمیسیون ها و شورای امنیت را طی کند و سرانجام، تمام تحریم ها علیه ایران بازمی گردد یعنی عدم اجرای تعهد طرف غربی و اعتراض ایران، موجب تنبیه ایران خواهد شد. (بندهای ۱۱و۱۲و۱۳ قطعنامه۲۲۳۱)

• ۱۱. Decides, acting under Article ۴۱ of the Charter of the United Nations, that, within ۳۰ days of receiving a notification by a JCPOA participant State of an issue that the JCPOA participant State believes constitutes significant non-performance of commitments under the JCPOA, it shall vote on a draft resolution to continue in effect the terminations in paragraph ۷ (a) of this resolution, …

• بند ۱۲ قطعنامه۲۲۳۱: شورای امنیت تحت ماده ۴۱ فصل ۷، تصمیم می گیرد در صورتی که قطعنامه برای ادامه انجام لغو مفاد قطعنامه های قبل، تصویب نشد؛ تمام مفاد قطعنامه های قبل به همان نحو پیش از تصویب این قطعنامه، مجددا اعمال خواهد شد.

• ۱۲. Decides, acting under Article ۴۱ of the Charter of the United Nations, that, if the Security Council does not adopt a resolution under paragraph ۱۱ to continue in effect the terminations in paragraph ۷ (a), then effective midnight Greenwich Mean Time after the thirtieth day after the notification to the Security Council described in paragraph ۱۱, all of the provisions of resolutions ۱۶۹۶ (۲۰۰۶), ۱۷۳۷ (۲۰۰۶), ۱۷۴۷ (۲۰۰۷), ۱۸۰۳ (۲۰۰۸), ۱۸۳۵ (۲۰۰۸), and ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) that have been terminated pursuant to paragraph ۷ (a) shall apply in the same manner as they applied before the adoption of this resolution, and the measures contained in paragraphs ۷, ۸ and ۱۶ to ۲۰ of this resolution shall be terminated, unless the Security Council decides otherwise;

در متن اصلی «توافق جامع» نیز دراین باره آمده است:

• ۱۸- قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که “توافق جامع» را تایید خواهد کرد، تمام مفاد قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران- ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) را همزمان با اعلام راستی‏ آزمایی آژانس، درباره اقداماتِ توافق شده‏ مرتبط با هسته‌ای ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۵ لغو خواهد کرد و محدودیت‌های خاصی را به نحو مشخص شده در پیوست ۲ برقرار خواهد کرد؛

• ۱۸. The UN Security Council resolution endorsing this JCPOA will terminate all provisions of previous UN Security Council resolutions on the Iranian nuclear issue – ۱۶۹۶ (۲۰۰۶), ۱۷۳۷ (۲۰۰۶), ۱۷۴۷ (۲۰۰۷), ۱۸۰۳ (۲۰۰۸), ۱۸۳۵ (۲۰۰۸), ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) and ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) – simultaneously with the IAEA-verified implementation of agreed nuclear-related measures by Iran and will establish specific restrictions, as specified in Annex V.

• پیوست ۵ توافق جامع؛ بند ۱۷۰۱: بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که این برجما را تایید خواهد کرد، موارد تحمیل شده وفق قطعنامه های شماره (۲۰۰۶) ۱۶۹۶، (۲۰۰۶) ۱۷۳۷، (۲۰۰۷) ۱۷۴۷، (۲۰۰۸) ۱۸۰۳، (۲۰۰۸) ۱۸۳۵، (۲۰۱۰) ۱۹۲۹ و (۲۰۱۵) ۲۲۴، مشروط به تحمیل مجدد آنها در صورت عدم اجرای عمده تعهدات برجما از سوی ایران، لغو خواهد شد و برخی محدودیت ها شامل محدودیت ها در زمینه انتقال کالاهای حساس اشاعه ای اعمال خواهد گردید.[۳]

• ۱۸.۱: In accordance with the UN Security Council resolution endorsing this JCPOA, the provisions imposed in UN Security Council resolutions ۱۶۹۶ (۲۰۰۶), ۱۷۳۷ (۲۰۰۶), ۱۷۴۷ (۲۰۰۷), ۱۸۰۳ (۲۰۰۸), ۱۸۳۵ (۲۰۰۸), ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) and ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) will be terminated subject to re-imposition in the event of significant non-performance by Iran of JCPOA commitments, and specific restrictions, including restrictions regarding the transfer of proliferation sensitive goods will apply.

• . «روز خاتمه» قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد، وفق شرایط مندرج در متن قطعنامه شورای امنیت که “توافق جامع» را تایید می کند، یعنی ۱۰ سال پس از «روز تصویب» خواهد بود، مشروط به اینکه مفاد قطعنامه های قبلی مجددا اعمال نشده باشند.

• ۲۳. UNSCR (UN Security Council resolution) Termination Day will occur in accordance with the terms of the UN Security Council resolution endorsing the JCPOA, which is ۱۰ years from Adoption Day, provided that the provisions of previous resolutions have not been reinstated.

فرجـــام تحریم‌ها در بـــرجام

۱- حفظ ساختار تحریم‌ها

۲- باقی‌ماندن فشار

• درحالی که به اذعان آمریکا با «توافق جامع» همه مسیر دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به طور عینی و قطعی بسته می‌شود، اما

• ساختار تحریم‌ها باقی می‌ماند

• تحریم های اولیه اعم از اقتصادی و مالی و غیر آن و هسته ای و غیر هسته ای، باقی می ماند

• تحریم های ثانویه هسته ای غیر اقتصادی و غیر مالی باقی می ماند

• برخی از تحریم های اقتصادی و مالی ثانویه هسته ای باقی می ماند

• آمریکا تعهد مسئو لیت آوری برای لغو تحریم های اقتصادی و مالی ثانویه هسته ای کنگره نداده است.

۳- فقدان سازوکاری برای تضمین عدم نقض و پایبندی اروپا و آمریکا به تعهدات برجام؛ به دلیل:

• مرجع رسیدگی به شکایت ایران طرف متشاکی (کمیسیون مشترک؛ آمریکا و اروپا) است.

• مجازات ایران به صرف شکایت از طرف مقابل (اعتراض به عدم تعلیق یا عدم توقف یک تحریم موجب بازگشت همه تحریم ها خواهد شد)

۴- پرهزینه و زمان‌بر بودن بازگشت ایران به نقطه اول

• از نظر فنی هسته ای بسیار مشکل، هزینه دار و طولانی مدت است

• از نظر سیاسی پذیرش مواجهه با اجماع ۵ عضو دائم شورای امنیت و مقابله با فضاسازی رسانه ای و سیاسی ۱+۵ در افکار عمومی جهان

۵- امکان اعمال مجدد تحریم های اروپا و امریکا (حتی اقتصادی و مالی هسته ای)، بدون نقض توافق (بندهای ۲۸، ۲۹ و ۳۰ بخش مقدمه)

۶- امکان اعمال تحریم‌ها در بسترهای دیگر (به بهانه حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر و …)

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ