علت تداوم تحریم های موشکی

گروه بین‌الملل-رجانیوز: روزنامه کانادایی هرالد کرونیکل از گزارش محرمانه پنل متخصصان شورای امنیت علیه تمام موشک‌های میانساخت ایران خبر داد. به نوشته این روزنامه در گزارش محرمانه پنل فوق “موشک عماد، یکی از گونه های شهاب سه معرفی شده که به طور کامل دارای قابلیت حمل یک کلاهک هسته ای میباشد“. خبر هرالد کرونیکل از این گزارش محرمانه در صورت صحت، بدان معنی خواهد بود که شورای امنیت که از نظر حقوقی خود را تنها مرجع دارای صلاحیت برای تفسیر نحوه اجرای قطعنامه های خود می‌داند بنا دارد عبارت “موشک های طراحی شده با قابلیت حمل کلاهک هسته ای” را در حقیقت فراتر از “موشکهای دارای قابلیت حمل کلاهک هسته ای” و عملا شامل تمام انواع موشکهای برد متوسط ایرانی تفسیر نماید.

به گزارش رجانیوز مسئله موشک‌های بالستیک ایران از جمله موضوعات بسیار مهمی بود که در  قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل با محدودیت‌های بسیاری مواجه گشت؛ به طوری که در بند ۳ این قطعنامه  آمده است: «از ایران خواسته می‌شود تا هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از «روز پذیرش برجام» و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تأیید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.»

Iran is called upon not to undertake any activity related to ballistic missiles designed to be capable of delivering nuclear weapons, including launches using such ballistic missile technology, until the date eight years after the JCPOA Adoption Day or until the date on which the IAEA submits a report confirming the Broader Conclusion, whichever is earlier

همانطور که مشخص است قطعنامه ۲۲۳۱ ایران را از انجام هر گونه فعالیت مرتبط با موشک‌های طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای به مدت هشت سال بعد از روز پذیرش برجام منع می‌کند که محدودیتی آشکار تلقی محسوب می‌شود؛ محدودیت‌هایی که در همان روزهای ابتدایی  منجر به انتقادهای بسیاری به تیم مذاکره کننده و مسئولان وزارت خارجه شد؛ اما مذاکره کنندگان کشورمان موشک‌های ایرانی را شامل این بند نمی‌دانستند؛ به طوری که عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه با حضور در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبر در تیر ماه امسال در این رابطه گفته بود:

« در قطعنامه جدید می گوید از ایران می خواهیم. یعنی الزام آور نیست و ممنوعیت به محدودیت غیر الزام آور تبدیل می شود و از ایران درخواست می کند فعالیت های موشکی روی موشکهای بالستیک که طراحی برای حمل کلاهک هسته ای شده اند –که ما اصلا نداریم– متوقف شود. یعنی دامنه این را هم محدود می کند.»

همچنین عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان با حضور در کمیسیون ویژه برجام در شهریور ماه امسال در رابطه با موشک‌های بالستیک گفته بود:

« می‌گوید موشک‌هایی که طراحی شده‌اند که قابلیت حمل سلاح داشته باشند. یک قیدی به آن اضافه شده است. Designed to be capable. و هیچ کدام از موشک‌های بالستیک ما طراحی نشده‌اند برای اینکه قابلیت حمل سلاح داشته باشند. بنا بر این هیچ کدام از موشک‌ها ما شامل این نمی‌شود.»

عراقچی در ادامه نیز می‌گوید:«  در آن (بیانیه جمهوری اسلامی پس از صدور قطعنامه ۲۲۳۱) هم گفته‌ایم که ما توانایی‌های دفاعی خودمان را ادامه خواهیم داد و موشک‌های ما هیچ کدام‌شان شامل این قطعنامه نمی‌شود. بنا بر این هیچ رد خور ندارد که بحث موشکی ما، توانایی‌های موشکی ما به همان شکلی که بوده، با همان قوت و بلکه بیشتر ادامه پیدا خواهد کرد و هیچ کسی هم نمی‌تواند مدعی بشود که برجام نقض شده است. حتی نمی‌توانند مدعی بشوند که قطعنامه هم نقض شده است.»

اما نکته جالب توجه این است که استدلال مذکور همان‌موقع با انتقاد برخی از نمایندگان حاضر در جلسه رو به رو شده بود؛ در همین راستا حجت‌الاسلام سیدمحمود نبویان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که در آن جلسه حاضر است در ارتباط با صحبت‌های عباس عراقچی می‌گوید:

« سؤالم این است که چه فرقی است بین Designed to capable یعنی طراحی شده که قابلیت حمل کلاهک داشته باشد و اینکه خودش قابلیت دارد. من یک مثال عرض می‌کنم. مگر می‌شود ما به قابلیت برسیم بدون طراحی؟ شما ماشین دارید، می‌گویید ۴ تا چرخ باید داشته باشد تا حرکت بکند. خب این قابلیت حرکت دارد. سؤال؟ این که ۴ تا چرخ داشته باشد آیا قبلاً طراحی هم شده بود که ۴ تا چرخ داشته باشد؟ یا نه بدون طراحی ما گفتیم این همین طور قابلیت را دارد. هر قابلیتی مسبوق به یک طراحی است. معنا ندارد اصلاً. باید ما برسیم به طراحی. الا اینکه با عرض معذرت طراحی یک امر ذهنی باشد، این یک حرف دیگر است. به نیت آیا برمی‌گردد؟ به نیت که برنمی‌گردد.»

اما عراقچی در پاسخ به سوال دکتر نبویان می‎‌گوید:

« اما راجع به موشک که گفتید فرق ندارد. Designed to be capable. آقای نبویان، موشکی که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده باشد اصلاً همه‌ی محاسباتش، طراحی‌هایش فرق می‌کند. این را از دوستان نظامی هم لطفاً سؤال بفرمایید. اصلاً محاسبات سر جنگی‌اش کاملاً فرق می‌کند. طراحی سر جنگی‌اش کامل فرق می‌کند. قابلیت دارد ها. اگر بروی آن سر جنگی‌اش را یک مقدار چه می‌دانم طراحی‌اش را عوض بکنی، قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای هم دارد. ولی باید طراحی‌اش بکنی برای این که سر جنگی هسته‌ای رویش سوار بشود. محاسبات سر جنگی هسته‌ای با غیر هسته‌ای فرق می‌کند. »

در مجموع می‌توان گفت تنها بخشی از تحریم‌هایی که امروز به خاطر مسئله موشکی مجدداً بر ایران تحمیل می‌شود  به خاطر رفتار خصمانه آمریکا و همپیمان غربی‌اش است؛ اما بخشی اصلی را باید نتیجه کم‌تجربگی تیم مذاکره کننده کشورمان و عدم توجه آن‌ها به انتقادهای دقیق و اصولی منتقدان دلسوز دانست.