به مناسبت ۱۵ شوال وفات حضرت عبدالعظیم حسنی

عبد العظیم حسنی نزدیک ترین فرد به انسان کامل و مشتاق حضور در حکومت جهانی امام عصر/ بیان حدیث «عرضه ایمان» توسط عبد العظیم حسنی/ آیا برابرى ثواب زیارت عبد العظیم و زیارت امام حسین(ع) مطلق است .

برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام مقید است به فضای سیاسی ویژه ای که پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام در آن مقطع تاریخی در آن زندگی می‌کردند، در زمانی که اختناق شدیدی جهان اسلام را فراگرفته بود و جامعه تشیع در دوران زمامداری افرادی مانند: متوکل، معتز و معتمد عباسی، سخت‌ترین دوران های تاریخی خود را سپری می‌کرد.
گروه معارف رجانیوز – مصطفی امیری*: تبار حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام با چهار واسطه به امام حسن مجتبی سبط اکبر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و خاندان وحی می‌رسد. عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابیطالب،(۱) صاحب کتاب «خطب امیرالمؤمنین» و «الیوم و اللیله» مشهور به حضرت عبدالعظیم و شاه عبدالعظیم، از سادات حسنی و از بزرگان این خاندان، و مورداحترام امامان عصر خود و از راویان موثق است.
از امامان بزرگوار، با امام جواد، امام هادی و امام عسکری (علیهم‌السلام) معاصر بوده است. اما آیا محضر حضرت امام علی بن موسی (علیه‌السلام) را هم درک کرده و حدیثی شنیده است؟
بر اساس روایتی از امام هادی علیه‌السلام که ثواب زیارت قبر حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام، همانند زیارت مرقد سیدالشهداء علیه‌السلام دانسته شده، باید بگوییم که او در دوران امام هادی علیه‌السلام و پیش از شهادت ایشان از دنیا رفته است و ازآنجاکه دوران امامت ایشان از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ ق بوده، وفات حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام پیش از سال ۲۵۴ ق، اتفاق افتاده است.
عبدالعظیم حسنی و درک حضور چهار امام معصوم
بر اساس آنچه در تاریخ تولد و وفات حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام گذشت، ایشان دوران حیات چهار یا پنج امام از امامان اهل‌بیت علیهم‌السلام- یعنی امام کاظم علیه‌السلام تا امام عسکری علیه‌السلام- را درک کرده است؛ اما این بدان معنا نیست که به محضر همه آنها هم رسیده و یا از آنها حدیثی نقل کرده است. بلکه در دوران برخی از امامان، زندگی می‌کرده است؛ اما نظر مشهور و قطعی این است که حتماً ایشان از محضر امام جواد علیه‌السلام و امام هادی استفاده‌های فروانی کرده و به محضر ایشان رسیده و از آنها احادیث فراوانی نقل کرده است. باید توجه داشت که بر اساس روایتی که از امام هادی علیه‌السلام درباره فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام آمده، ایشان در دوران امامت امام هادی علیه‌السلام از دنیا رفته است. بنابراین نمی‌تواند از اصحاب امام عسکری علیه‌السلام و در دوران امامت آن حضرت باشد.
عظمت علمی عبدالعظیم حسنی
برای اثبات عظمت علمی حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام، کافی است که بدانیم امام معصوم، مردم را برای حل مشکلات دینی و یافتن پاسخ پرسش‌های اعتقادی و عملی‌شان، به ایشان ارجاع داده است.
صاحب بن عباد در رساله ای که در شرح‌حال حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام نوشته،(۲) در توصیف علمی ایشان آورده: ابو تراب رویانی، روایت کرد که شنیدم ابو حماد رازی می‌گفت: خدمت امام هادی علیه‌السلام در سامرا رسیدم و مسائلی از حلال و حرام از ایشان پرسیدم. امام به پرسش‌های من پاسخ داد و هنگامی که خواستم از ایشان خداحافظی کنم، به من فرمود:
یا أبا حماد! إذا أشکل علیک شی‌ء من أمر دینک بناحیتک فسل عنه عبد العظیم بن عبدالله الحسنی و أقرئه منی السلام.(۳)
ای ابو حماد! هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه‌ات برای تو مشکل شد، از عبد العظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان.
این تعبیر، به روشنی نشان می‌دهد که حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام در عصر خود، مجتهد توانمندی بوده که بر اساس اصول و قواعدی که از اهل‌بیت علیهم‌السلام در اختیار داشته، می‌توانسته دیدگاه های اسلام ناب را در زمینه های مختلف اعتقادی و عملی، استخراج کند و به پرسش‌های مردم پاسخ گوید.
بنابراین، ایشان تنها یک محدث و راوی احادیث اهل‌بیت علیهم‌السلام نبوده است؛ بلکه از علمای بزرگ خاندان رسالت بوده که پس از معصومان، توان پاسخگویی به مسائل علمی را داشته و توانمندی علمی‌اش مورد تأیید و تصدیق امام هادی علیه‌السلام قرارگرفته است.
عظمت معنوی عبدالعظیم حسنی
مهم‌ترین نشانه عظمت معنوی و مقامات باطنی حضرت عبدالعظیم، برابری فضیلت زیارت مزار آن بزرگوار، با فضیلت زیارت امام حسین و سید الشهدا علیه‌السلام است.
شیخ المحدثین، صدوق، این گونه نقل کرده که: خدمت امام هادی علیه‌السلام رسیدم. ایشان فرمود: «کجا بودی؟». گفتم: حسین بن علی علیه‌السلام را زیارت کردم. امام هادی علیه‌السلام فرمود:
أما إنک لوزرت قبر عبدالعظیم عندکم کنت کمن زار الحسین بن علی علیه‌السلام.(۴)
بدان که اگر قبر عبدالعظیم را در شهر خودتان زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین بن علی علیه‌السلام را زیارت کرده باشد.
مقصود از برابری زیارت عبدالعظیم حسنی با زیارت سید الشهدا
مسئله این است که بر اساس حدیث یاد شده، آیا زیارت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام به طور مطلق می‌تواند جای‌گزین زیارت امام حسین علیه‌السلام شود و یا در شرایط خاصی، از چنین فضیلتی برخوردار است؟ در یک جمله، آیا برابری زیارت عبدالعظیم علیه‌السلام و زیارت امام حسین علیه‌السلام، مطلق است و یا مقید؟
بی تردید، مقصود امام هادی علیه‌السلام در حدیث یاد شده، این نیست که از فضایل زیارت امام حسین علیه‌السلام بکاهد و یا در بیان فضیلت حضرت عبد العظیم علیه‌السلام مبالغه نماید.
بنابراین، در پاسخ به سؤالی که مطرح شد، می‌توان گفت: برابری فضیلت زیارت عبدالعظیم علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام مقید است به فضای سیاسی ویژه ای که پیروان اهل‌بیت علیهم‌السلام در آن مقطع تاریخی در آن زندگی می‌کردند، در زمانی که اختناق شدیدی جهان اسلام را فراگرفته بود و جامعه تشیع در دوران زمامداری افرادی مانند: متوکل، معتز و معتمد عباسی، سخت‌ترین دوران های تاریخی خود را سپری می‌کرد.
در چنین شرایطی، امام هادی علیه‌السلام به‌منظور پیشگیری از خطرهایی که از طرف حکومت های وقت، شیعیان را تهدید می‌کرد، فضیلت زیارت حضرت عبدالعظیم را با زیارت امام حسین علیه‌السلام برابر دانسته است. به تعبیری روشن‌تر، زیارت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام برای کسانی که آمادگی خطرپذیری برای زیارت امام حسین علیه‌السلام را داشته باشند، پاداشی معادل زیارت آن حضرت دارد و حرم حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام شعبه‌ای از حرم سید الشهدا علیه‌السلام است. و این خود، فضیلتی بزرگ و حاکی از جایگاه بلند عبدالعظیم در نزد اهل‌بیت علیهم‌السلام و عظمت معنوی ایشان است.
حدیث عرضه ایمان عبدالعظیم حسنی، چکیده عقاید شیعه
از بررسی‌ها چنین معلوم می‌گردد که حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام در طول زندگی خود به هیچ امری همانند سلامت عقاید و پیروی از اهل‌بیت علیه‌السلام اهتمام نداشتند به‌گونه‌ای که در زمان امام هادی علیه‌السلام می‌فرمودند که اطاعت از حضرت هادی علیه‌السلام واجب است و خود در عمل نیز اطاعت ولایت او را به جان‌ودل پذیرا بود. برای تحصیل اطمینان از سلامت عقایدش روزی به حضور امام هادی علیه‌السلام می‌رسد و عرض می‌کند: «ای پسر پیامبر، بسیار علاقه‌مندم که عقاید دینی‌ام را خدمت شما بیان کنم تا چنانچه عقاید و افکارم مورد تأیید شماست بر آن استوار باشم وگرنه آن‌چنان که شایسته است آنها را اصلاح نمایم». آنگاه تک‌تک مسائل اعتقادی خود را درزمینه توحید، نبوّت، امامت، معاد و جز آن توضیح می‌دهد. وقتی سخنانش به‌پایان می‌رسد امام هادی علیه‌السلام می‌فرمایند: «ای ابوالقاسم، به خدا سوگند، اعتقاداتی که عرضه کردی مبانی واقعی دین الهی است. بر این اعتقادات ثابت قدم باش…».
حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام، نقل می‌کند: خدمت مولای خود علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی (امام هادی علیه‌السلام) رسیدم. وقتی نگاه ایشان به من افتاد٬ فرمود: «خوش‌آمدی ٬ ای ابوالقاسم! تو حقیقتاً دوست ما هستی.»
گفتم: ای پسر رسول خدا! مایلم دینم را به شما عرضه کنم، اگر موردپسند بود، بر آن ثابت باشم تا خداوند عز و جل را ملاقات کنم. امام علیه‌السلام فرمود: «ای ابوالقاسم، عرضه کن».
فقلت: إنی أقول: إن لله تعالی واحد لیس کمثله شی ء٬ خارج من الحدین: حد الإبطال و حد التشبیه٬ و أنه لیس به جسم و لا صوره٬ و لا عرض و لا جوهر٬ بل هو مجسم الأجسام٬ و مصور الصور٬ و خالق الأعراض و الجواهر٬ و رب کلشی ء ومالکه و خالقه٬ و جاعله و محدثه٬ و أن محمدا عبده و رسوله٬ خاتم‌النبیین٬ فلا نبی به عده إلی یوم القیامه٬ و أن شریعته خاتمه الشرائع٬ فلا شریعه بعدها إلی یوم القیامه٬ و أقول: إن الإمام و الخلیفه و ولی الأمر به عده أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه‌السلام٬ ثم الحسن٬ ثم الحسین٬ ثم علی بن الحسین٬ ثم محمد بن علی٬ ثم جعفر بن محمد٬ ثم موسی بن جعفر٬ ثم علی بن موسی٬ ثم محمد بن علی علیهم‌السلام٬ ثم أنت یا مولای.
در این هنگام، امام هادی علیه‌السلام فرمود: و پس از من، فرزندم حسن، امام است؛ لیکن مردم درباره امام پس از او، چه خواهند کرد؟ گفتم: ای مولای من! مگر جریان امام پس از او، از چه قرار است؟ فرمود: «او، دیده نمی‌شود و بردن اسمش بر زبان‌ها ممنوع است تا آنگاه‌که [از پس پرده غیبت] بیرون بیاید و زمین را از عدل و داد پر نماید، همان‌طور که از ظلم و ستم پرشده است».
… إن ولیهم ولی لله٬ و عدوهم عدو لله٬ و طاعتهم طاعه لله٬ و معصیتهم معصیه لله. و أقول: إن المعراج حق٬ و المسأله فی القبر حق٬ و إن الجنه حق٬ و النار حق٬ و الصراط حق٬ و المیزان حق٬ و إن الساعه آتیه لا ریب فی‌ها٬ و إن لله یبعث من فی القبور. و أقول: إن الفرائض الواجبه بعد الولایه: الصلاه٬ و الزکاه٬ و الصوم٬ و الحج٬ و الجهاد٬ و الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر.
فقال علی بن محمد علیه السلام: یا أبا القاسم! هذا و لله دین لله الذی ارتضاه لعباده ٬ فاثبت علیه ٬ ثبتک لله بالقول الثابت فی الحیاه الدنیا و فی الآخره. (۵)
در این هنگام، امام هادی علیه‌السلام فرمود: «ای ابوالقاسم! به خدا سوگند، این [عقاید]، دین خداست که آن را برای بندگانش برگزیده است. پس بر آن، ثابت‌قدم باش. خداوند، تو را بر عقیده ثابت در زندگی دنیا و آخرت پایدار بدارد!».
حدیث انتظار فرج عبدالعظیم حسنی، برترین عمل در عصر غیبت
حدیث معروف برترین اعمال شیعیان در عصر غیبت، نیز توسط حضرت عبدالعظیم حسنی از امام معصوم، نقل‌شده است.
عبدالعظیم حسنی نقل می‌کنند: خدمت امام جواد علیه‌السلام رسیدم و قصد داشتم که از ایشان درباره «قائم» بپرسم که آیا او مهدی است یا دیگری؟ قبل از اینکه موضوع سؤال را مطرح کنم، ایشان خود آغاز به سخن نمود و فرمود:
أفضل أعمال شیعتنا انتظار الفرج.(۶)
بهترین اعمال شیعیان ما، انتظار فرج است.
همچنین ایشان، حدیث ثواب انتظار در عصر غیبت امام عصر را که معادل و مساوی درک حضور حکومت جهانی امام عصر، می‌باشد را نیز نقل فرمودند. عبدالعظیم حسنی، به سند خود از امام باقر علیه‌السلام چنین نقل می‌کند:
ما ضر من مات منتظرا لأمرنا ألا یموت فی وسط فسطاط المهدی وعسکره (۷)
کسی از شما که منتظر باشد و قبل از آغاز حکومت جهانی امام عصر، بمیرد؛ ضرر نکرده چون گویی در وسط چادر حضرت و در میان لشکر امام عصر بوده است.
عبدالعظیم حسنی، مشتاق حضور در حکومت جهانی امام عصر
عبدالعظیم حسنی، به‌عنوان نزدیک‌ترین فرد به انسان کامل (امام معصوم عصر خویش)، همیشه در آرزوی حضور و درک حکومت جهانی قائم آل محمد، داشتند. ازاین‌رو، همیشه آرزو داشتند که امامان هم‌عصر خویش، به‌عنوان قائم آل محمد، باشند. لکن امامان معصوم، ضمن تبیین وظیفه هر امام در عصر خویش، ویژگی  اصلی برپاکننده حکومت اهل‌بیت، یعنی برقراری حکومت جهانی عدل الهی، را به ایشان، متذکر می‌شدند.
عن عبدالعظیم بن عبدالله الحسنی، قال: قلت لمحمد بن علی بن موسی علیهم‌السلام: إنی لأرجو أن تکون القائم من أهل بیت محمد الذی یملأ الأرض قسطا وعدلا کما ملئت جورا وظلما. فقال علیه السلام: یا أبا القاسم! مامنا إلا و هو قائم بأمر الله عز و جل، و هاد إلی دین الله، ولکن القائم الذی یطهر الله عز و جل به الأرض من أهل الکفر و الجحود و یملأها عدلا و قسطا؛ هو الذی تخفی علی الناس ولادته، ویغیب عنهم شخصه، ویحرم علیهم تسمیته، و هو سمی رسول‌الله صلی الله علیه و آله و کنیه، و هو الذی تطوی له الأرض، ویذل له کل صعب، و یجتمع إلیه من أصحابه عده أهل بدر: ثلاثمئه وثلاثه عشر رجلا من أقاصی الأرض، وذلک قول الله عز و جل: أین ما تکونوا یأت بکم الله جمیعاً إن الله علی کل شی‌ء قدیر، فإذا اجتمعت له هذه العده من أهل الإخلاص أظهر الله أمره، فإذا کمل له العقد- وهو عشره آلاف رجل- خرج بإذن الله عز و جل، فلا یزال یقتل أعداء الله حتی یرضی الله عز و جل.(۸)
حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام: به امام جواد گفتم: من امیدوارم که آن «قائم از اهل‌بیت محمد علیهم‌السلام» که زمین را پر از عدل و داد می‌کند پس‌ازآنکه از جور و ستم پرشده، شما باشید. فرمود: «ای ابوالقاسم! ما اهل‌بیت، همه قائم به امر خداوندیم و راه‌نمای دین او هستیم؛ لیکن آن قائم که خداوند به‌وسیله او جهان را از کفر و انکار حق، پاک می‌کند و جهان را از عدل و داد پر می‌نماید، کسی است که ولادت او از انظار، مخفی می‌ماند و شخص او از مردم پنهان می‌شود و بردن نام او بر مردم حرام می‌گردد. او با پیغمبر هم نام و هم کنیه است و او همان شخصی است که زمین برای او درهم‌پیچیده می‌گردد و هر دشواری ای برایش آسان می‌شود. یارانش- که به تعداد اصحاب بدر، یعنی ۳۱۳ نفرند-، از اطراف‌واکناف دنیا پیرامونش جمع می‌شوند، و آیه شریف: در هرجایی که باشید، خداوند، همه شمارا جمع می‌کند و پروردگار به همه‌چیز، تواناست، ناظر به این معناست. هرگاه این عده که از اهل اخلاص‌اند، اجتماع کنند، خداوند، امر او را ظاهر خواهد نمود و هنگامی که لشکریانش- که ده هزار نفرند-، به هم پیوندند، به‌فرمان و اذن پروردگار، ظهور خواهد نمود و پیوسته دشمنان خداوند را خواهد کشت تا اینکه خداوند راضی گردد».
————————————————-
پی‌نوشت‌ها:
(۱) رجال النجاشى: ج ۲ ص ۶۷ ش ۶۵۱
(۲) ر. ک: خاتمه مستدرک الوسائل: ج ۴ ص ۴۰۴ ش ۱۷۳
(۳) شناخت‏‌نامه حضرت عبدالعظیم حسنى، مجموعه رساله‌هاى خطى و سنگى: ص ۲۳
(۴) ثواب الأعمال: ص ۱۲۴ ح ۱
(۵) الأمالى،صدوق: ص ۴۱۹ ح ۵۵۷
(۶) کمال الدین: ص ۳۷۷ ح ۱
(۷) الکافى: ج ۱ ص ۳۷۲ ح ۶
(۸) کمال الدین: ص ۳۷۷ ح ۲

پیام امام خامنه ای در پی تشییع باشکوه پیکر مطهر شهدای غواص

دردانه‌های به میهن بازگشته؛ نزول بشارت‌هایی تردیدناپذیر بر دل‌های بیدار

سپاس بی پایان پروردگار حکیم و مهربان را که در لحظه های نیاز این ملّت خداجوی و خداباور، بشارتهای تردیدناپذیر را بر دلهای بیدار نازل می فرماید و غبارها را می زداید.

به گزارش پایگاه خبری طنین یاس به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به شرح زیر است:

 

بسم الله الرحمن الرحیم

صلوات و سلام خدا بر شهیدان عزیز که مشعل توحید را با ایثار خود بر فراز میهن اسلامی برافروختند. و صلوات و تحیات خدا بر شهیدان مظلوم غواص که با ظهور و حضور خود این فروغ خاموش نشدنی را مدد رساندند و پرچم یادهای عزیز و گرانبها و ذخیره های معنوی امت را با شکوهی هر چه تمام تر در کشور برافراشتند.
سلام بر دستهای بسته و پیکرهای ستم دیده شما و سلام بر ارواح طیبه و به رضوان الهی، بال گشوده ی شما. سلام بر شما که بار دیگر فضای زندگی را معطّر و جان زندگان را سیراب کردید؛ و سپاس بی پایان پروردگار حکیم و مهربان را که در لحظه های نیاز این ملّت خداجوی و خداباور، بشارتهای تردیدناپذیر را بر دلهای بیدار نازل می فرماید و غبارها را می زداید. و سلام بر شما ملّت بزرگ، وفادار، آگاه و مسئولیت پذیر که خطاب لطیف الهی را به درستی می شناسید و می نیوشید و پاسخ می گویید. حضور پرمضمون امروز شما در تشییع این دردانه های به میهن بازگشته یکی از به یادماندنی ترین حوادث انقلاب است. رحمت خدا بر شما.
و سپاس بی حد از خدای مالک دلها و سلام بی پایان بر حضرت بقیه الله روحی فداه که صاحب این ثروت عظیم است.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

سیدعلی خامنه ای
۲۶ خرداد ۱۳۹۴