*۴۷ درصد ایرانیان مناسب‌ترین سن ازدواج را برای دختران ۱۶ تا ۲۰ سال می دانند
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از سوی دفتر مطالعات فرهنگی این مرکز در گزارشی به بررسی ابعاد مسئله و وضعیت موجود ازدواج دختران در سنین پایین، پرداخته است.
این گزارش تصریح می‌کند که براساس آخرین پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان که در سال ۱۳۹۴ منتشر شده است ۴۷ درصد پاسخگویان مناسبت‌ترین سن برای ازدواج دختران را ۱۶ تا ۲۰ سال و ۳۹ درصد نیز ۲۱ تا ۲۵ سال دانسته‌اند.
*فراوانی ازدواج دختران ۱۰-۱۴ ساله تنها ۴۰ هزار مورد مورد است
در سالهای اخیر نیز بالاترین فراوانی ازدواج دختران در کشور در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال (با ۱۹۶ هزار و ۵۹۲ مورد) و گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال (با ۲۰۴ هزار و ۲۰۲ مورد) ازدواج قرار دارد. همچنین در سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ از ۴/۹ تا ۵/۶ درصد (حدود ۴۰ هزار) از کل ازدواج‌های ثبت شده در کشور نیز در گروه سنی ۱۰ تا ۱۴ ساله قرار دارد.
هرچند در این گروه سنی در کنار این آمار باید وجود آمار غیررسمی را نیز در نظر گرفت؛ ازدواج‌های ثبت نشده‌ای که عموماً بین مهاجرین و اتباع غیرایرانی روی می‌دهد.
*نقش عوامل فرهنگی در ازدواج در سنین پائین
این گزارش می‌افزاید؛ اگرچه درخصوص مصداق ازدواج در سنین پایین اختلاف‌نظر وجود دارد و برخی حتی ازدواج‌های زیر ۲۴ سال را نیز ازدواج در سنین پایین در نظر گرفته‌اند، با این‌حال به‌طور کلی ازدواج زیر ۱۸ سال و علی‌الخصوص ۱۰ تا ۱۴سال برای دختران به‌عنوان مصداق ازدواج در سنین پایین در نظر گرفته می‌شود.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس توضیح می‌دهد که ازدواج در گروه سنی ۱۰ تا ۱۴ سال برحسب سن زوجه، اگرچه در تمام استان‌های کشور مشاهده می‌شود، اما به‌صورت خاص در مناطق روستایی، عشایری و حاشیه شهرها متمرکز است.
نسبت ازدواج‌های این گروه سنی به کل ازدواج‌ها نشان می‌دهد که نوع این استان‌ها از نظر توسعه‌یافتگی و محروم بودن به‌گونه‌ای است که نمی‌توان حکم واحد و یکسانی را درباره آنها صادر کرد. برای مثال استان‌های محرومی چون کهگیلویه‌وبویراحمد و ایلام دارای رتبه بسیار پایین و استان آذربایجان شرقی و خراسان رضوی که توسعه‌یافته‌تر هستند رتبه بالاتری را در این موضوع به‌‌خود اختصاص داده‌اند. از همین رو به‌نظر می‌رسد نقش عامل فرهنگی در رتبه‌بندی استان‌های مختلف در این موضوع بسیار پررنگ است.
براساس این گزارش آمارهای ارائه شده طی پنج سال اخیر ازسوی سازمان ثبت احوال در مورد فاصله سنی زوجین در ازدواج‌هایی که زوجه در گروه سنی ۱۰ تا ۱۴ سال قرار دارد، نشان می‌دهد که بیشترین ازدواج‌های ثبت شده با فاصله سنی۱۰ سال و کمتر بوده است. به‌عبارت دیگر، بیشترین ازدواج‌های ثبت شدۀ دختران گروه سنی ۱۴ سال و کمتر با پسران گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال بوده است. بنابراین به‌نظر می‌رسد جامعه هم از لحاظ بازه سنی یعنی بالای ۱۰ سال و هم فاصله سنی ۱۰ سال و کمتر نوعی سازوکار خودکنترلی در این موضوع را اعمال می‌کند.
این گزارش در ادامه تصریح می‌کند که بررسی موضوع «ازدواج در سنین پایین» و «سن مناسب ازدواج» نشان می‌دهد که برخلاف بزرگ‌نمایی صورت گرفته در این حوزه، وضعیت این موضوع آن‌گونه که گفته می‌شود بحرانی و حاد نیست که به‌موجب آن لزوم تغییر کامل احکام شرعی و قانونی در ارتباط با موضوع آشکار شود.
همچنین به‌دلیل محدودیت دایره نفوذ قانون در مناطقی که این ازدواج‌ها در آن صورت می‌گیرد، هرگونه استفاده غیرهوشمندانه از ابزار قانون می‌تواند موجب گسترش ازدواج‌های غیرثبتی و در نتیجه محرومیت مضاعف افراد ازدواج کرده در این سنین باشد.
موضوع ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۸ سال به طرق مختلف و توسط نهادهای گوناگون پیگیری می‌شود به طوریکه از آذرماه ۱۳۹۵ کمیته‌ای در فراکسیون زنان مجلس برای پیگیری این طرح به وجود آمد و تلاش‌هایی برای اصلاح ماده ۱۰۴۲ قانون مدنی در رابطه با سن ازدواج انجام شد.
سیده فاطمه ذوالقدر، نایب رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی گفت: «نمایندگان در تلاش‌اند ازدواج در سن کمتر از ۱۳ سال ممنوع و سن ۱۵ تا ۱۸ با اذن پدر و دادگاه و سن ۱۸ سالگی به‌عنوان سن قانونی ازدواج اعلام شود.»
چند روز پیش نیز طیبه سیاوشی، دیگر نماینده مجلس و پیگر این طرح با اشاره به تدوین طرحی با عنوان «کودک همسری» در مجلس شورای اسلامی از سوی فراکسیون زنان مجلس اظهار داشت: در این طرح حداقل سن ازدواج برای دختران ۱۶ سال و برای پسران ۱۸ سال پیش بینی شده است.
این عضو فراکسیون زنان مجلس با بیان اینکه در این طرح ازدواج دختران زیر ۱۳ سال مطلقا ممنوع خواهد شد به وجود مخالفان این طرح در کشور پرداخته و گفته است: این موضوع مخالفانی در کشور دارد اما با شورای فرهنگی اجتماعی زنان در مورد ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال به توافق رسیده ایم.
*لابی‌بازی برای الگوبرداری از غرب
فرشته روح افزا در گفت وگو با فارس اصرار برخی نمایندگان مجلس برای تصویب این طرح را آنهم پس از انتشار گزارش مجلس دراین‌باره علاقه آنان برای اجرای طرح‌های غربی در کشور دانست و گفت: در تعجبم چرا نمایندگان مطالعه‌ای در این زمینه انجام نمی‌دهندو به دنبال تصویب قوانینی هستند که به ضرر مردم تمام می‌شود.
به گفته وی ضرر افزایش سن قانونی ازدواج در کشور زیاد است، این مساله جلوی ازدواج دختران مستعد ازدواج در نقاط مختلف کشور با شرایط فرهنگی متفاوت را می‌گیرد و موجب رشد فساد و فرار از قانون می‌شود.
روح افزا با اشاره به اینکه سن آموزش‌های سنی در کشور پایین و بلوغ جنسی زودتر اتفاق می‌افتد گفت: با این وجود حدود ۲۰ میلیون جوان در انتظار ازدواج هستند، در چنین شرایط حاد بحران جنسی برخی در مجلس با لابی بازی به دنبال اجرای منویات غربی خود هستند.
وی خاطرنشان کرد: شورای فرهنگی اجتماعی زنان و دیگر دستگاه‌های مسئول باید جلوی این خواسته بی منطق برخی در مجلس بایستند.
کبری خزعلی عضو دیگر شورای فرهنگی اجتماعی زنان هم در گفت و گو با فارس اعلام کرد: به عنوان یکی از اعضای شورای فرهنگی اجتماعی زنان و مطلع از طرح این موضوع در شورای فرهنگی اجتماعی می‌گویم اینکه در شورای فرهنگی اجتماعی زنان تفاهمی برای تغییر قانون ازدواج صورت نگرفت بلکه ضعف استدلال حامیان تغییر قانون سن ازدواج تفهیم شد.
