کاوشی کوتاه در نزاع سعوی و قطر و دیپلماسی منفعلانه دولت

گروه بین الملل – رجانیوز، شاید هیچ کس فکر نمی کرد که خبر تحریم و تهدید چند کشور عربی به رهبری عربستان علیه قطر بر روی خروجی رسانه ها قرار بگیرد، اقداماتی ازین جنس که غیرقابل پیش بینی؛ غیرخردمندانه و صرفا بر مبنای زور باشد از سعودی های جدید که بی تجریگی نقطه مشترک آنها بعد از مرگ ملک عبدالله است در منطقه افزایش یافته است. از حمله بی رحمانه به مردم یمن گرفته تا دخالت های متعدد در کشورهای مختلف همچون سرکوب مردم انقلابی  بحرین.

اما سکانس جدید داستان مربوط به قطر است.

شروع داستان ؛ حمایت امیرقطر از ایران، حماس، حزب الله و رژیم صهیونیستی!

اختلاف میان عربستان و قطر پس از انتشار سخنان امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، بالا گرفت که وی از ایران، حماس، حزب الله و البته رژیم صهیونیستی حمایت کرده و می گفت که دونالد ترامپ در قدرت باقی نخواهد ماند. البته دولت قطر این سخنان را تکذیب کرد، اما علی رغم این تکذیبیه، العربیه عربستان و اسکای نیوز امارات به پخش کردن این فایل پرداختند و جنگی رسانه ای با قطر به راه انداختند.همزمان با این مساله ایمیل سفیر امارات در آمریکا هم هک شد و نشان داد که او لابی های زیادی علیه قطر و کویت در آمریکا انجام داده است.

واکنش غیر قابل پیش بینی عربستان

واکنش عربستان و حامیانش به قطر بسیار عجیب و غیرقابل پیش بینی بود. سعودی ها به عنوان سرقبیله و سپس مصر، امارات، بحرین و چند کشور دیگر رابطه سیاسی خود را با قطر قطع کردند و مرزهای زمینی هوایی و دریایی خود را با این کشور قطع کردند و قطر به سرعت به یک جزیره تبدیل شد که فقط می تواند با ایران ارتباط داشته باشد و تمام مبادلات و نقل و انتقالات خود را از طریق ایران انجام دهد.

بازی قطر خارج از معادلات سرقبیله سعودی

نگاهی کوتاه به مواضع اخیر قطر به خوبی نشان میدهد که چرا سعودی ها بیش از این نتوانستند قطر را تحمل کنند. اهم رفتارهای قطر عبارت بودند از:

*حمایت از اخوان المسلمین بعنوان شریک و حامی راهبردی آنها در منطقه. این مساله خط قرمز مصر، سعودی و امارات به حساب می آید.

*نزدیکی به ترکیه در مقابل دوری از سعودی ها.

*شروع بازی اختصاصی در سوریه و خارج از چارچوب سعودی ها. هرچند در مجموع حمایت از گروههای تروریستی است.

*اعتقاد بر ضرورت تعامل با ایران به عنوان قدرت منطقه ای.

*عدم همراهی با اقدامات سعودی ها در یمن

*افشای مواضع شیخ تمیم امیر قطر پیرامون ایران، حماس

ریشه یابی اختلاف عربستان و قطر

قطر و عربستان پس از شروع بهار عربی روی اسب های متفاوتی شرط بندی کردند. قطر منابع زیادی روی اخوان المسلمین در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا صرف کرده بود اما عربستان اخوان المسلمین را یک خطر برای مشروعیت خود در جهان عرب می دید و مخالفان اخوان را در جهان عرب تقویت می کرد، مخالفانی از دو سر طیف؛ سلفی ها و سکولارها. در مصر، سوریه، فلسطین و حتی یمن این اختلافات بصورتی عریان خود را نشان داد. در مصر، مرسی مورد حمایت اخوان، ترکیه و قطر برکنار و به جرم ارتباط با قطر به حبس ابد محکوم شد؛ در سوریه افراد وابسته به قطر در ائتلاف علیه داعش منزوی شده و کنار گذاشته شدند؛ در فلسطین، قطر ارتباط نزدیکی با حماس برقرار کرد و همزمان عربستان به سمت فتح چرخید و بالاخره در مساله یمن هم هرچند قطر عضوی از ائتلاف عربستان است، اما همیشه ساز مخالف زده و مقامات عربستانی حتی قطر را به حمایت از حوثی ها متهم می کنند!

ایران و نقش آفرینی در بحران قطر

هرچند قطر دومین کشور عربی بعد از عمان است که روابط نسبتا خوبی با ایران داشته و در برخی موارد همچون برجام و یا رای منفی به تحریم ها در زمان تصویب قطع نامه۱۹۶۹ نیز در کارنامه او وجود دارد اما باید به این نکته توجه داشت که سعودی ها به دنبال قطری هستند که سمعا وطاعتا در خدمت سیاست های این کشور باشد و همچون امارات، بحرین و یا سودان اراده ای مستقل از خود نشان ندهد وگرنه در بسیاری از موارد سیاست های قطر برخلاف مسیر سرقبیله نیز نبوده است. به همین دلیل و با توجه به تنگناهای ژئوپلیتیک، شکنندگی اقتصادی و امنیتی قطر در مقابل عربستان به نظر نمی رسد که زمان زیادی در مقابل این ائتلاف سعودی ایستادگی کند. در نتیجه ایران به عنوان بازیگری فعال که ائتلاف ارتجاع سعودی ها نارضایتی دارد باید از این اختلافات نهایت استفاده را کند.

هرچند نزدیکی قطر به ایران نمی تواند به عنوان ظرفیت راهبردی برای کشورمان در نظر گرفته شود اما نگاه های متوهمانه که صحبت از بهبود روابط با عربستان و جلوگیری از اختلاف بین قطر و سعودی می کنند نیز نشان میدهد تصمیم گیرندگان دستگاه سیاست خارجی درکی درست از مسائل منطقه ای و ائتلاف کشورهای نفت خوار، متحجر، سرکوبگر و حامی تروریسم نداشته و به اشتباه صحبت هایی را میکنند که آمریکایی ها از آن دم میزنند!