چرا ایران مجبور است هر چه آژانس درباره بازرسی ها بگوید بپذیرد

گروه بین الملل – رجانیوز: خط رسانه های غربی درباره نحوه همکاری ایران و آژانس درباره حل و فصل موضوع PMD همچنان از سوی این رسانه ها به صورت پررنگ پیگیری می شود.

به گزارش رجانیوز ، در حالی که مقامات ایرانی از همکاری رضایت بخش با آژانس انرژی اتمی خبر می دهند ، رسانه های غربی این همکاری ها «رضایت بخش» و «کامل» نمی دانند.

در همین راستا وال استریت ژورنال گزارش داد، در دو هفته گذشته ایران تا حد زیادی به سوالات جدی درباره «پی ام دی» بی اعتنایی کرد و آژانس و برخی دولت‌های غربی به طور مستقیم به ایران هشدار دادند در صورتیکه تمایل دارند که اعضای شورای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این نتیجه برسند که تهران به اندازه کافی به نگرانی‌های آنها پاسخ داده است، همکاری با آژانس را می‌بایست افزایش دهند. طبق این گزارش، شورای آژانس می‌بایست اواسط دسامبر بر اساس گزارش «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تصمیم‌گیری کند که آیا تهران اقدامات کافی برای اجرای توافق هسته‌ای با ۱+۵ صورت داده یا خیر.

همکاری «کامل و رضایت بخش» از آن جهت مهم است که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ ایران باید به تمامی خواسته های آژانس پاسخ کامل و رضایت بخش بدهد.

در بند ۳ قطعنامه ۲۲۳۱ آمده است:

«از مدیر کل آژانس میخواهد که راستی آزمایی و نظارت ضروری بر تعهدات مرتبط هستها ی ایران را برای تمام مدت اجرای این تعهدات وفق برجام انجام دهد، و مجددا تاکید می نماید که ایران باید به طور کامل آنگونه که آژانس درخواست می نماید، همکاری کند تا آژانس بتواند تمام موضوعات معوقه به نحو مشخص شده در گزارشهایش را حل کند»

با توجه به رویه آژانس مشخص است در صورتی که آژانس ادعا بکند میزان همکاری ایران بر ای آژانس رضایت بخش نبوده ، ایران موظف می شود به منظور راضی کردن آژانس سطح همکاری خود را گسترش بدهد. هرچند که این سطح همکاری خطوط قرمز نظام را نیز نایدیده بگیرد.

بر اساس همین بند و همچنین بر اساس توافق مجزا صورت گرفته میان ایران و آژانس، دولت  به منظور کسب رضایت آژانس درباره موضوع از پارچین، اجازه بازدید از این تاسیسات سری و نظامی را به مدیر کل و رئیس بازرسان آژانس داد.

هر چند سازمان انرژی اتمی ایران مدعی شد که در این بازدید رضایت مدیرکل آژانس جلب شده است و ابهامات برطرف شده، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز گفته بود: بازدید کوتاه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت پارچین به داستان سرایی‎ها بیهوده در این باره پایان می دهد.اما آمانو پس از خروج از ایران در بیانیه ای به صورت تلویحی اعلام کرد که در جریان بازدید از پارچین، برخی ادعاها درباره این تاسیسات را تایید می کند.

در بیانیه آمانو آمده است:  یکشنبه به همراه «وارجورانتا» معاون خودم از سایت پارچین بازدید کردیم. این برای نخستین بار است که آژانس از این سایت بازدید می‌کرد. وارد ساختمانی شدیم که پیش‌تر تنها می‌توانستیم از طریق تصاویر ماهواره‌ای ببینیم. در آنجا نشانه‌هایی از فعالیت‌های اخیر دیدیم.

وال استریت ژورنال همچنین نوشته است:  از ۱۵ سپتامبر (۲۶ شهریور) تاکنون، ایران و آژانس چندین دور نشست کارشناسی برگزار کردند.

در این گزارش آمده است:« دیپلمات‌های غربی می‌گویند، به جز بازدید آمانو از پارچین، دسترسی به دیگر مکان‌هایی که آژانس امیدوار بود بتواند از آن مکان‌ها دیدار کند، بسیار محدود بود.این دیپلمات‌ها ادامه دادند، به دنبال برگزاری نشست‌های کارشناسی، آژانس و برخی کشورهای غربی به تهران این پیام را ابلاغ کردند که باید به صورت جدی‌تر تعامل داشته باشد و ایران در واکنش به این فشارهای غرب «اطلاعات و دسترسی‌های بیشتری» ارائه کرد. این دیپلمات‌ها جزئیات بیشتری از این همکاری ایران بیان نکردند و فقط گفتند که برخی دانشمندان هسته‌ای ایران در مذاکرات هفته گذشته مشارکت داشتند.»

با این حال آنچه مشخص است با آغاز مرحله «روز انتقال» از ۲۶ مهر ماه ، که در برجام به آن اشاره شده (۹۰ روز پس از انعقاد توافق) ایران در کنار انجام تعهدات خود که در برجام به آن اشاره شده باید تا دسترسی های مورد نظر آژانس را به منظور ارائه گزارش راستی آزمایی و همچنین گزارش مربوط به PMD  از سوی مدیرکل آژانس، به بازرسان این نهاد بدهد.

در واقع همزمان با آغاز شروع مرحله جدید در اختیار گذاشتن دسترسی ها فضاسازی و ادعاهای رسانه های غربی نیز درباره کافی نبودن این سطح از دسترسی ها نیز افزایش پیدا کرده است و همانگونه که گفته شد اگر ایران به درخواست های آژانس پاسخ مورد رضایت آژانس را ندهد این بازرسی ها کامل قلمداد نمی شود و اگر آژانس گزارش منفی درباره PMD ندهد (که با توجه به احتمالات موجود بسیار ضعیف است)  موضوع PMD در خوش بینانه ترین حالت، همچنان مفتوح و دارای ابهام باقی می ماند و مسیر دبه در آوردن کشورهای غربی در انجام تعهدات ناچیزشان باز.

علاوه بر این در روند اجرای برجام و سندهای مربوط به آن که با بازدید آمانو از پارچین به صورت رسمی اجرایی شده، و بر اساس گزارش وال استریت ژورنال که تاکنون از سوی مقامات ایرانی تکذیب نشده علاوه بر خط قرمز بازدید از مراکز نظامی ، خط قرمز بازجویی از دانشمندان هسته ای نیز رعایت نشده است.