خبرگزاری فارس-گروه جامعه: همزمان با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی عمر دولت یازدهم بسیاری از کارشناسان و فعالان در حوزه‌های مختلف انتظار دارند تا معاونان رئیس جمهور و وزرای مختلف گزارشی از عملکرد خود را در این سالها ارائه دهند تا مشخص شود چند درصد از اهداف تعیین شده و وعده‌های داده شده از سوی رئیس جمهور محقق شده است و یا چند درصد از کارها همچنان بر روی زمین مانده و به نتیجه نرسیده است.
یکی از این حوزه‌ها که از ابتدای فعالیت خود در دولت یازدهم همواره با حاشیه‌های زیادی همراه بود، معاونت امور زنان و خانواده، بود که انتقادهای زیادی به عملکرد این معاونت از سوی کارشناسان و فعالان حوزه زنان و نمایندگان مجلس مطرح می‌شود.
از جمله انتقاداتی که در مورد عملکرد این معاونت مطرح است گزارش عملکردهایی است که در این مدت از سوی مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور ارائه شده است، گزارشهایی مبهم که هیچ وقت مشخص نشد بالاخره کاری در حوزه زنان صورت گرفته است یا خیر؟ اما ماه اخیر در ادامه یکی از سفرهای سریالی خانم معاون، مولاوردی در مصاحبه‌ای از تحقق ۵۰ درصدی اهداف حوزه زنان خبر داده و گفته است: ۵۰ درصد اهداف حوزه زنان در دولت یازدهم محقق شده و پیش بینی می شود در برنامه ششم توسعه نیز ۵۰ درصد دیگر از این اهداف محقق شود.در همین دولت با انعقاد ۴۵ موافقت نامه اجرایی و اجرای ۸۰ طرح توانستیم با ریل گذاری مناسبی در این حوزه چارچوب خوبی برای حرکت در برنامه ششم توسعه ایجاد کنیم.
بازهم ارائه گزارشی مبهم که سؤال‌های زیادی را در ذهن ایجاد می‌کند، خالی از لطف نیست نیم نگاهی به عملکرد این معاونت تنها در حوزه بین الملل داشته باشیم تا ببینیم بخشی از این اهدافی که مولاوردی از آنها صحبت می‌کند و از تحقق ۵۰ درصدی آنها خبر می‌دهد، چه مواردی بوده است؟ آیا بازی در زمین فمینیست‌ها و ارائه گزارش از وضعیت زنان کشورمان به مجامع بین المللی از اهداف حوزه زنان معاونت امور زنان بوده است؟ گزارشهایی که در آنها وضعیت زنان ایران بدتر از وضعیت زنان در عربستان گزارش داده می‌شود!
*نیم نگاهی به کارنامه معاونت امور زنان در حوزه بین الملل
یکی از این اقدامات برنامه کاری مشترک معاونت امور زنان با صندوق جمعیت ملل متحد است که گفته می‌شود با هدف ارتقای آگاهی‌ها و توانایی زنان و مردان در جهت ایفای نقش‌های اساسی خود در چارچوب سبک زندگی اسلامی- ایرانی صورت گرفته است، و در این راستا اقداماتی از سوی معاونت انجام شده است که تهیه گزارش‌های استانی و ملی و اطلس وضعیت زنان و خانواده و تجزیه و تحلیل آن ، برگزاری دوره‌های آموزشی شبکه‌سازی تخصصی ویژه نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد و دستگاه‌های اجرایی در منطقه شرق کشور، برگزاری دو دوره آموزشی سازمانی و مدیریت مشاهده محور برگزاری پرسنل معاونت، معرفی و اولویت بندی شاخص‌های جنسیتی و سفر مطالعاتی به فنلاند اینها تنها گوشه‌ای از اقدامات و مفاد قراردادی است که در برنامه کاری معاونت امور زنان با صندوق جمعیت سازمان ملل به آنها اشاره شده است.
اما سؤال اینجاست معاونت زنان و خانواده که در راستای رسیدن به هدف ارتقای آگاهی زنان و مردان در چارچوب سبک زندگی اسلامی ایرانی، اقدام به منعقد کردن قرارداد با صندوق جمعیت ملل متحد می‌کند باید به این سؤال پاسخ دهد که آیا این هدف با ماهیت صندوق جمعیت ملل متحد تا چه حد تناسب دارد؟ آیا این صندوق به معاونت زنان نظریه و الگو در چارچوب سبک زندگی اسلامی ایران می‌دهد؟
– آیا برگزاری دوره‌های آموزشی با همکاری صندوق جمعیت با محتوای اسلامی بوده است یا اینکه نظریه و راهکارهایی که جنبش فمینیستی غرب به آن رسیده‌اند تدریس شده است؟ پس تحقق الگوی اسلامی – ایرانی کجاست؟
– آیا سفر فنلاند در جهت الگوسازی و نظریه‌پردازی در چارچوب سبک زندگی اسلامی بوده است؟ کشوری که با آمار اشتغال ۶۰ درصدی زنان با افسردگی مردان روبه‌رو است و به خاطر جابه‌جا شدن وزنه‌ها همجنس‌بازی را رسمی کرده است آیا این کشور الگوی کاری و فکری معاونت زنان و خانواده است؟ کشوری که خود بحران جمعیت دارد و در پی حل معضل آمار بالای طلاق در این کشور است آیا می‌تواند الگوی کشور ما باشد؟
– آیا شعار عدالت جنسیتی که هم اکنون معاونت زنان و خانواده آن را عَلم کرده است برگرفته از رویکرد و جنبش زنان فنلاند نیست؟ چرا که زنان کشور فنلاند ابتدا با شعار عدالت جنسیتی و جریانسازی مسائل زنان آغاز کرده‌اند و نهایتاً به برابری رسیده‌اند.
یکی دیگر از اقدامات معاونت امور زنان در حوزه بین‌الملل همکاری با وزارت امور خارجه و دستگاه‌های اجرایی با هدف حضور فعال در عرصه الگوسازی و جریانسازی بینالمللی و توسعه همکاری‌های بینالمللی با کشورهای اسلامی و مستقل در حوزه زنان و خانواده است که در این راستا شرکت در نشست مقدماتی اجلاس ۵۸ کمیسیون مقام زن (اسکاپ) و ارائه سخنرانی و گزارش دستاوردهای حوزه زنان و شرکت هیأت اعزامی ایران در اجلاس ۵۸ کمیسیون مقام زن در نیویورک و تهیه و تدوین گزارش ملی در موضوع دستاوردها و چالش‌ها در تحقق اهداف توسعه هزاره برای زنان و دختران و ارائه در اجلاس، همچنین سخنرانی در افتتاحیه اجلاس در سازمان ملل در میزگرد مقامات عالی‌رتبه و انجام ۱۰ ملاقات دوجانبه با هیأت‌های عالی‌رتبه به منظور گسترش روابط و تهیه و ارائه گزارش ملی پیشرفت زنان در ایران (پکن + ۲۰) در ۱۲ محور نگران‌کننده حوزه زنان و برگزاری دوره‌های آموزشی سازمان‌های مردمنهاد فعال در اجلاس ۵۹ و در آخر حمایت از حضور زنان متخصص در دوره‌های آموزشی با همکاری صندوق جمعیت سازمان ملل در فنلاند. این موارد گوشه‌ای از اقدامات معاونت امور زنان در طی سه سال اخیر بوده است که سؤال‌های زیادی را به ذهن می‌آورد.
– یکی از راهبردهایی که در این هدف معاونت امور زنان خانواده به آن اشاره شده است حضور فعال جهت جریانسازی و الگوسازی است اما آیا ارائه گزارش بر اساس اهداف توسعه هزاره که برابری جنسیتی را مدنظر دارد با اهداف مذکور همخوانی دارد؟
بهتر نبود معاونت امور زنان برای اینکه حداقل تفاوتی با جنبش‌ها و تفکرات فمینیستی داشته باشد در گزارش‌های خود زن را در قاب خانواده هویت می‌بخشیدند و فقط زنان به معنی مستقل و هویت مستقل را در مجامع بینالمللی مطرح نمی‌کردند یا هم صدا با فمینیست‌های غربی نمی‌شدند؟
– یکی دیگر از سؤالاتی که در خصوص حضور سازمان‌های مردمنهاد در دوره‌های آموزشی مطرح است این است که در این دوره‌های آموزشی که با مدرسین مجامع بینالمللی برگزار شد افراد اعزامی از ایران چه آموزش‌هایی را دیدند؟ و اعضای سازمان‌های مردمنهاد پیاده‌نظام چه تفکر و جریان در کشور هستند؟
– حضور نیروهای متخصص کشورمان در فنلاند با همکاری صندوق جمعیت ملل متحد چند سؤال اساسی را به ذهن می‌آورد: اول اینکه ماهیت صندوق جمعیت که مهمترین آن همان تنظیم خانواده و دادن آزادی جنسی به زنان است کاملاً مشخص است و از طرفی کشور فنلاند خود یک الگو و آمال تفکر فمینیستی است. این دو چه راهی را به نیروهای متخصص ما نشان می‌دهند؟ آیا با آموزش‌های افکار فمینیستی و مکانیسم‌های اجرایی در کشورشان ما می‌توانیم الگوسازی و جریانسازی برای جهان داشته باشیم یا این فقط یک حرف است و در پشت پرده آن مسائل دیگری وجود دارد.
از جمله دیگر اهداف معاونت امور زنان که در اهداف بینالمللی این معاونت همواره بر آن تأکید شده است گسترش و تقویت روابط دوجانبه در حوزه زنان و خانواده است که با هدف توسعه فعالیت‌های گفتمان‌سازی در حوزه‌های کلیدی در حوزه زنان و خانواده در این راستا اقداماتی را انجام دادند از جمله تدوین گزارش‌های تخصصی بینالمللی در حوزه زنان و خانواده جهت ارائه به مراجع ذیصلاح ملی و بینالمللی و تهیه گزارش وضعیت زنان ایران بر اساس شاخص‌های بینالمللی مندرج در گزارش‌های رسمی شامل شکاف جنسیتی، توسعه انسانی، نهادهای اجتماعی و غیره. همچنین تدوین ۲۴ مورد گزارش با موضوع وضعیت زنان در ایران یکی دیگر از اقدامات معاونت در این زمینه بوده است.
بهتر است معاونت امور زنان و مولاوردی در سمت ریاست این معاونت به این سؤال‌ها پاسخ دهد که چرا باید گزارش‌های حوزه زنان و جوانان کشور به مجامع بینالمللی ارائه شود؟ چه معیاری صلاحیت مجامع بینالمللی را مشخص می‌کند؟ مگر اسلام تهی از محتوا و نظر در خصوص زنان است که دست به دامن غربی‌ها شده‌ایم.
بد نیست خانم معاون مروری بر گذشته داشته باشد که چطور در دوره اصلاحات اطلاعات کشور را انتقال می‌دادند و مجامع بینالمللی در کار رسانه‌ای خود تصویر حقارت‌باری از زنان ایران به رخ جهانیان می‌کشیدند و این گزارش‌ها ابزاری جهت فشار آوردن به ایران تبدیل شده بود.
امضای برنامه کاری مشترک همکاری با صندوق جمعیت سازمان مللunfpa در چارچوب پنجمین برنامه کشوری، شرکت در جلسات تدوین برنامه ۲۰۱۵ – ۲۰۱۶ صندوق در زمینه همکاری در حوزه زنان و خانواده، پیگیری عضویت ایران در هیأت اجرایی نهاد زنان سازمان ملل unwomen، شرکت در جلسات تدوین گزارش اسکان بشر به ویژه زنان ایران، اعلام نظر و تهیه گزارش حوزه اشتغال زنان برای سازمان بینالمللی کار ILO، ارائه پیشنهادات برای برگزاری دوره‌های آموزشی با همکاری این کارگزاری‌ها، شرکت در دوره آموزشی ارتباطات برای توسعه و حمایت‌طلبی در راستای ارتقای سلامت برگزار شده توسط UNFPA، دفتر سازمان ملل در تهران، شرکت در مراسم و جلسات کارگزاری‌های سازمان ملل مانند مراسم روز جهانی جمعیت و مراسم یادبود هولکی‌اوز، شرکت در مراسم رونمایی از گزارش جهانی آموزش برای همه در سال ۲۰۱۵ و ارائه سخنرانی در خصوص چالش‌های آموزش برای همه و نقشه راه آینده، بررسی مأموریت‌های یونسکو جهت همکاری‌های مشترک در حوزه آموزش زنان، عضویت ایران در هیأت اجرایی نهاد زنان سازمان ملل و تهیه گزارشی از ساختار نهاد زنان سازمان ملل و هیأت اجرایی آن و ارائه به رئیس جمهور و سایر مراکز ذیربط، اینها شماری دیگر از اقدامات انجام شده توسط این معاونت در حوزه بین الملل است.
یکی از همکاری‌های معاونت امور زنان در سالهای اخیر با سازمان اسکان بشر بوده است که با توجه به اینکه اسکان امر مهمی است اما چیزی که قابل تأمل است این است که در گزارش به سازمان اسکان بشر چه اطلاعاتی داده شده است و اساساً جایگاه این کارگزار بینالمللی در این موضوع چیست که معاونت امور زنان در جلسات تدوین گزارش‌های اسکان بشر به ویژه زنان در ایران شرکت کرده است؟
چرا اشتغال زنان به عنوان یک مسأله درجه دوم آنقدر اهمیت پیدا می‌کند که متولی زنان و خانواده در کشور به تعامل و عرضه دغدغه در این امر حتی در سازمان بینالمللی کار می‌کند در حالی که مقام معظم رهبری بارها بر این موضوع تأکید کرده‌اند که اشتغال اولویت اول زنان نیست.
نهاد زنان ملل متحد و عضویت آن برای کشورمان یعنی همراه شدن با جریان فمینیستی جهت احقاق حقوق زنان، در حالی که اسلام ۱۴۰۰ سال قبل حقوق زن را با تمام ظرافت‌ها و حساسیت‌ها مشخص کرده است. این عضویت تا حدی است که مسئولان معاونت مذکور طرح استراتژیک این نهاد را مبنای کار قرار می‌دهند و به اجرای بند به بند آن همت داشته‌‌اند.
*سوار شدن بر موج افراد مطرح و بهره برداری‌های تبلیغاتی کارنامه عملکرد معاونت امور زنان است
توران ولی مراد کارشناس و فعال حوزه زنان با اشاره به لزوم بررسی کارنامه عملکرد معاونت امور زنان دولت در ماه‌های پایانی عمر دولت یازدهم، گفت: هم اکنون زمان بررسی کارنامه‌هاست و کارنامه معاونت امور زنان باید روی میز قرار بگیرد. بنده توصیه میکنم رسانه‌ها این بستر را فراهم کنند و عملکرد معاونت امور زنان را در ارتباط با تمام ابعادی که می‌شد بر روی آنها اقداماتی انجام داد و اینکه چه کارهایی باید می‌شد، چه اقداماتی انجام شد و چه کارهایی انجام نشد، را بررسی کنند.
وی ادامه داد: در این بررسی معلوم خواهد شد که جهت‌گیری کارهای معاونت امور زنان بیشتر تبلیغاتی بوده است. خودشان می‌گویند «گفتمان درست کردیم، حساسیت ایجاد کردیم». اینها که وظیفه معاونت امور زنان نیست اینها وظیفه مراکز فرهنگی و رسانه‌ها است، دولت وظیفه اجرا دارد باید معاونت بگوید در حوزه اجرا چه اقدامی انجام داد.
این کارشناس حوزه زنان تصریح کرد: یکی از شاخصه‌های اقدامات معاونت امور زنان این است که به جای اینکه کار کاربردی انجام دهد افرادی که می‌توانند مورد توجه جامعه باشند مانند یک بازیگر یا فردی که بر روی صورتش اسید پاشیده را انتخاب می‌کند و به سراغ آنها می‌رود، اینها موضوعاتی است که مورد توجه جامعه قرار می‌گیرند. معاونت بر روی موج این افراد سوار می‌شود و بهره برداری‌های تبلیغاتی خود را انجام می‌دهد.
ولی مراد افزود: بیشتر کارهای معاونت فردی و انفرادی بوده و از تمام اقدامات بهره‌برداری تبلیغاتی می‌شود اما در نهایت هیچ کاری انجام نمی‌شود. معاونت امور زنان را باید با کارنامه اجرایی بررسی کرد و نمره داد. کارنامه معاونت امور زنان از مردود عقب‌تر است و بسیاری از امتیازات را که زنان در حد گسترده و وسیع به دست آورده بودند دولت با همراهی معاون امور زنان از زن‌ها گرفت، ولی به لحاظ تبلیغاتی سوار بر موج‌ها شد و بیشتر مسأله درست کرد تا اینکه مسأله‌ای را حل کند.
وی خاطرنشان کرد: خانواده موضوع فراموش شده معاونت زنان است تحکیم، تعالی، سلامت، تسهیل ازدواج و راهکارهای تأمین سلامت خانواده از موضوعات کاملاً فراموش شده حوزه زنان است. همین‌طور حرکت‌هایی انجام دادند که نقطه صفر این حرکت‌ها از آن طرف آب، آب می‌خورده است که باید این اقدامات بررسی شود، رسانه‌ها باید در ۶ ماه آخر سال کارنامه دولت در حوزه زنان را بررسی کنند چون کار زیرساختی انجام نشده است. در این مدت یک لایحه و حتی یک ماده واحده هم به مجلس نرفته است.
حال که معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده از تحقق ۵۰ درصدی اهداف حوزه زنان صحبت می‌کند بد نیست به سؤال‌های مطرح شده نیز پاسخ داده شود تا گوشه‌ای از ابهامات ایجاد شده در عملکرد این معاونت پاسخ داده شود چرا که بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه زنان معتقد هستند در طی سالهای اخیر پست معاونت امور زنان و امکاناتی که در اختیار این معاونت قرار گرفته بود به هدر رفته است.
