اظهارات عجیب رئیس سازمان انرژی اتمی

گروه سیاست‌خارجی-رجانیوز: دو سال از توافق هسته‌ای می‌گذرد و نقض عهدهای مکرر آمریکا، حامیان برجام را نیز به این نتیجه رسانده که نمی‌توان به اتم مصادیق استکبار اعتماد کرد. در این بین اما برخی خوش‌بینی‌ها به برجام همچنان ادامه دارد.

به گزارش رجانیوز علی اکبر صالحی که در کارنامه خود قسم جلاله برای تصویب برجام در مجلس را ثبت کرده است، امروز در مصاحبه‌ی خود ادعای جدیدی کرده و مدعی شده است که می‌توانیم ظرف ۵ روز غنی سازی ۲۰ درصد را در فردو آغاز کنیم.

ادعای رئیس سازمان انرژی اتمی را بیشتر می‌توان یک اظهارنظر رسانه‌های دانست تا سخنی علمی و کارشناسی اما از آن‌جایی که این اظهارات در رابطه با مسئله بازگشت پذیری بیان شده است باید بیشتر به آن پرداخته شود تا میزان صحت و سقم آن روشن شود.

پیش از ورود به بحث فردو و برای درک بهتر کم و کیف بازگشت‌پذیری به دو نمونه اشاره می‌کنیم.

نمونه اول مربوط به قلب راکتور اراک است. ساخت قلب این راکتور در حدود ۳ تا ۴ سال به طول انجامید. مطابق با برجام و تعهد  دولت یازدهم به کشورهای خارجی، تا قلب راکتور اراک و منهدم و در محفظه‌های آن بتن ریخته شد. ساخت مجدد قلب راکتور اراک حداقل ۳ الی ۴ سال زمان می‌برد یعنی همان میزان زمانی که برای ساخت آن وقت گذاشته شد.

نمونه دوم مربوط به ۱۰ تن مواد هسته‌ای ذخیره شده در کشور با غنای ۳/۵ الی ۵ درصد است.  تولید این ۱۰ تن مواد حدود  ۸/۵  سال به طول انجامیده است.  مطابق با برجام و پس از تعهد دولت یازدهم به کشورهای خارجی  ۹/۷۰۰ کیلوگرم از این مواد نابود شد. تولید مجدد این مقدار  مواد هسته‌ای حداقل ۸/۵ سال زمان دیگر  نیاز دارد.

اما در رابطه با تاسیسات فردو باید اشاره کرد که مطابق با برجام تاسیسات فردو به کامل تغییر کاربری داده است چرا که  اولا: غنی سازی به صورت کامل در آن ممنوع شده است، ( طبق بند ۵ برجام ایران متاسفانه پذیرفته است  که در فردو از هرگونه غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی سازی اورانیوم و از نگاهداری هر گونه مواد هسته‌ای خودداری ورزد) ثانیا: علاوه بر غنی سازی، تحقیق و توسعه و تکمیل دانش غنی سازی در فردو نیز کاملا ممنوع شده است (ص۲۹ بندهای ۴۴ و ۴۵)، ثالثا: ایران حق نگهداری بیش از ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو را ندارد و بقیه را باید جمع آوری و در نطنز –نه در فردو- انبار کند (ص۲۹ بند۴۶ و ص۳۰ بند۴۷ و ۴۸).

مطابق با موارد فوق در حال حاضر  تاسیسات فردو در وضعیتی به سر می‌برد که از کل سانتریفیوژهای موجود در آن ، تمامی ماشین‌های سانتریفیوژ مستقر در یکی از دو بخش بهمراه کلیه متعلقات آن و زیرساختها و کابلها و فیوزها و دستگاههای تزریق گاز و لوله کشی ها و سَری های تغذیه کننده گاز و کابلهای ارتباطی و غیره همگی جمع آوری شده و به سالن B نطنز فرستاده شد. از ۸ آبشار موجود در بخش دیگر نیز، دو آبشار بهمراه زیرساختها کلا جمع آوری و به سالن B نطنز فرستاده شد. از ۶ آبشار موجود نیز ۴ آبشار خاموش شده و تنها دو آبشار روشن مانده است که این دو نیز بجای غنی سازی هسته ای به تولید ایزوتوپهای پایدار (یعنی مواد غیر رادیو اکتیو یا غیر هسته ای) می‌پردازند.

لذا مشخص است که طبق تعهدات به اجرا درآمده مطابق با برجام فردو به طول کامل تغییر ماهیت داده و تمامی زیرساخت‌ها و شالوده آن جمع‌آوری شده است. به همین جهت بازگشت‌پذیری آن به شرایط اولیه خود به هیچ عنوان محدود به چند ساعت و چند روز نمی‌باشد و شاید تنها در خوش‌بینانه‌ترین حالت ساخت مجدد سانتریفیوژهای از بین رفته نزدیک به یک سال به طول خواهد انجامید.

البته بازگشت پذیری در تعهدات ایران را نباید غیر ممکن دانست، زیرا آنچه موجود است ساخته دست ایرانی است و لذا مجددا هم قابل بازسازی است. اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد، امکان بازگشت نیست بلکه زمان و هزینه بازگشت و عدم توازن آن با بازگشت سریع تحریم‌های توسط آمریکا است که این روزها با وضع سیاه چاله تحریم-H. R. 3203- که نقض آشکار بند ۲۶،۲۸ و ۲۹ برجام و بند ۳ و ۵ ضمیمه b قطعنامه ۲۲۳۱ است- نه‌تنها ثمرات برجام برای ایران را از بین برده بلکه کشور را به بدترین دوره تحریمی خود وارد کرده است.

متناسب با موارد گفته شده به نظر می‌رسد که نمی‌توان سخنان علی‌اکبر صالحی را صحیح دانست. به همین جهت بهتر است که رئیس سازمان انرژی اتمی بیش از کارنامه خود را تیره‌تر نکند چرا که همان یک قسم برای قضاوت تاریخ درباره وی کفایت می‌کند!