گروه سیاسی-رجانیوز: حسن روحانی در سخنرانی امروز خود در جمع مردم سمنان در حالی به تعریف و تمجید از برجام پرداخت که طی روزهای گذشته برخی از مدیران اقتصادی دولت یازدهم از جمله ولیالله سیف رئیس بانک مرکزی نسبت به دستاوردهای برجام اظهار تردید کرده بودند.
به گزارش رجانیوز روحانی در طی سخنان امروز خود با اشاره به این که امروز زنجیرهای تحریم گسسته شده تصریح کرد: امروز روابط بانکی خوبی میان بانکهای ایران با بانکهای جهانی یکی پس از دیگری گشوده میشود و اولین قراردادهای ما با دیکر کشورها در زمینه ایجاد ارتباط بین بانک مرکزی ایران و بانکهای این کشورها است.
همچنین رئیس جمهور روحانی در ادامه گفت: باید به نکته دقت داشت که فقط سه ماه از اجرای برجام گذشته اما برخی فکر می کنند ۳۰ سال گذشته است. در این سه ماه ببینید چه گشایش های فراوانی ایجاد شده است؟ تعداد بسیار زیادی از کمپانیها و بخش خصوصی خارجی روزانه به سمت ایران آمده و قراردادهای مهمی در حال امضا است.
در همین راستا باید به این نکته اشاره کرد که با گذشت بیش از نود روز از اجرایی شدن برجام کماکان بسیاری از تحریمها همچون چرخه دلاری پا برجا باقی مانده است و آمریکا و همپیمانانش به لطایفالحیل مختلف در تلاش به ضربه زدن به اقتصاد ایران میباشند؛ وضع بیش از ۱۵ تحریم در طی این سه ماه علیه جمهوری اسلامی ایران تنها بخشی از این اقدامات خصمانه است.
این اقدامات از جمله دلایلی بود که رئیس بانک مرکزی را مجبور ساخت که تنها به بخشی از واقعیتهای برجام اشاره کرده و با اذعان به این موضوع که تاکنون هیچچیز از برجام عاید کشور ایران نشده بگوید: انتظار ما این بود که بعد از توافق هستهای ایران به سیستم اقتصادی بینالمللی دوباره متصل شود اما تا کنون این اتفاق نیفتاده است. ایران همچنان مشکلاتی برای دسترسی به داراییهای مسدود شده خود، که یکی از نتایج حاصل از توافق هستهای باید باشد، دارد. شرکای ما در توافق هستهای هنوز به تعهدات خود عمل نکردهاند. ایران به طور کامل به تعهدات خود پایبند بوده است اما آمریکا به تعهداتش عمل نکرده است.
لذا با توجه اختلاف دیدگاه سیف و روحانی در ارتباط با دستاوردهای برجام باید اذعان کرد که برجام آفتابان تابانی است که فقط و فقط حسن روحانی قابلیت رویت آن را دارد! هر کس هم که به آن نقدی را وارد بداند احتمالاً کم سواد یا تندرو افراطی خطاب خواهد شد!
اما اسفبارتر از این مسئله آنکه ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده و صنعت هستهای خود را به صنعتی دکوری تبدیل کرده است. این اقدامات به اندازهای بوده است که «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در پایان نشست خود با مقامات و نمایندگان کشورهای ۱+۵، مدعی شد ایران به صورت شفاف و فراتر از توافقنامه، با آژانس همکاری کرده است.
اما با وجود انجام تمامی این اقدامات بسیاری از ساختار تحریمها کماکان پابرجا باقی مانده است. در همین راستا برای ملموس ساختن بیشتر دستاوردهای برجام تحریمهای باقی مانده متناسب با توافق هستهای را در ادامه میآوریم شاید که آفتاب تابان برجام خود را بیشتر نشان دهد!
در ابتدا باید تاکید کرد که تحریم ها علیه ایران به سه دسته کلی ، تحریم های اتحادیه اروپا ، تحریم های آمریکا و تحریم های شورای امنیت تقسیم می شود.
یک) وضعیت تحریمهای اتحادیهی اروپا
بررسی بندهای برجام بیانگر آن است تحریم های ظالمانه اتحادیه اروپا برخلاف اظهارنظر رئیس جمهور رفع نشدند بلکه:
الف) ساختار تحریم حفظ شده است
ب) تحریمهای ملی کشورهای عضو اتحادیهی اروپایی (مثل باقی ماندن تحریم بیمهی لویدز انگلیس) که حتی برخلاف توافق ژنو نیز است، استمرار پیدا کرده است.
ج) لغو «کلیهی تحریمهای هستهای» در توافق ژنو به فقط خاتمه دادن تدریجی اجرای «تحریمهای اقتصادی و مالی هستهای» در توافق جامع محدود شده است.
د) همزمانی اقدامهای ایران با اقدامهای اروپا رعایت نشده است
• مشروط شدن اقدام طرف اروپایی به انجام تعهدات ایران و راستیآزمایی آژانس (بازرسی و تأیید انجام تعهدات ایران)
ه) تحریمهای اقتصادی-مالی هستهای لغو نشده است :
• باقیماندن زیرساخت تحریمهای اتحادیهی اروپایی «Decision 413» که فقط بندهایی از آن تعلیق میشود (بند ۱۶٫۱ پیوست ۵)
• برخی از این زیرساختها تا ۸ سال بعد حتی تعلیق هم نمیشوند
و) اقدامهای ایران با اقدامهای اروپا تناظر و تناسب ندارد.
رجوع به برجام
برای اثبات گزاره های بالا به متن برجام رجوع می کنیم.
در بند ۱۹ برجام آمده است:
• اتحادیه اروپایی همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را، آنگونه که موخراً اصلاح شده است، که کلیه تحریمهای اقتصادی و مالی مرتبط با هستهای را اجرایی میسازد، از جمله فهرست افراد مشخص شده مربوطه، همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هستهای توسط ایران، به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، خاتمه خواهد داد، و (این خاتمه) شامل تمامی تحریمها و تدابیر محدود کننده در حوزههای زیر، که در پیوست ۲ تشریح شده، خواهد بود
• ۱۹٫ The EU will terminate all provisions of the EU Regulation, as subsequently amended, implementing all nuclear-related economic and financial sanctions, including related designations, simultaneously with the IAEA-verified implementation of agreed nuclear-related measures by Iran as specified in Annex V, which cover all sanctions and restrictive measures in the following areas, as described in Annex II:
به پیوست ۵ بند ۱۶ یعنی همان بخشی که به تحریم های اتحادیه اروپا مربوط می شود رجوع می کنیم:
• ۱۶٫ اتحادیه اروپایی: (روز اجرا)
• ۱۶٫۱٫ مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ را لغو و مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی را تعلیق خواهد نمود، به نحو مصرح در بخش های ۱٫۱٫۱ تا ۱٫۱٫۳؛ ۱٫۱٫۵ تا ۱٫۱٫۸؛ ۱٫۲٫۱ تا ۱٫۲٫۵؛ ۱٫۳٫۱ تا ۱٫۳٫۲ پیوست شماره دو (تا جاییکه به مواد ۱۶ و ۱۷ تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ مرتبط می شود) و به نحو مصرح در بخش های ۱٫۳٫۳، ۱٫۴٫۱ و ۱٫۴٫۲ و ۱٫۱۰٫۱٫۲ پیوست شماره دو (تا جاییکه به مواد ۳۹، ۴۳، (الف)۴۳ آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ مربوط می شود). دولت های عضو اتحادیه اروپایی در صورت لزوم اقدام به خاتمه یا اصلاح قوانین ملی اجرا کننده تصمیم و آیین نامه اجرایی فوق الذکر خواهند نمود.
• ۱۶٫ The European Union will:
• ۱۶٫۱٫ Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Sections 1.1.1-1.1.3; 1.1.5-1.1.8; 1.2.1-1.2.5; 1.3.1, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 16 and 17 of Council Decision 2010/413/CFSP) and 1.3.3; 1.4.1 and 1.4.2; 1.10.1.2 (in so far as it concerns Articles 39, 43, 43a of Council Regulation (EU) No 267/2012) of Annex II. EU Member States will terminate or amend national implementing legislation as required.
حفظ ساختار تحریم
یکی از ایرادات فنی برجام درباره تحریم ها «حفظ ساختار تحریم ها» است. میتوان برای اثبات این گزاره، موارد زیر را یادآور شد:
• زیرساخت تحریم های اتحادیه اروپا که حتی ۸ سال بعد نیز تعلیق نمیشوند
• مواردی که از شمول همین تعلیق نیز خارج است و در «روز اجرا» تعلیق نمیشود و تعلیق آن نیز به ۸ سال بعد موکول میشود، از جمله:
۱- توقیف دارایی ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی
۲- تحریم سوئیفت
۳- تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتیها و بازرسی محموله کشتیها و هواپیماهای باری در موارد دلخواه
۴- تحریم خدمات تعمیر و نگهداری هواپیماهای باری در موارد دلخواه
۵- تحریم اقلام و فناوری دومنظوره و هستهای
۶- تحریم فلزات
۷- تحریم نرم افزار
۸- تحریم تسلیحات
• ….
۱) تعلیق توقیف دارایی ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی ؛ ۸ سال بعد
پیش از بررسی این موضوع، باید اشاره ای به زمانبدی اجرای برجام داشت. در برجام مشخص نشده است که روز اجرا در چه زمان مشخصی به اجرا در می آید اما با توجه به مراحل قبل و بعد از آن حدود و ثغور آن مشخص می شود.
مرحله قبل از روز اجرا مرحله روز توافق است که این مرحله ۹۰ روز بعد از تایید برجام آغاز می شود( یعنی ۲۶ مهر ۱۳۹۴) و تا زمان اعلام نظر آژانس درباره راستی آزمایی اقدامات ایران طول می کشد. ( اوخر آذر ماه).
پس از «روزتوافق»، مرحله «روز اجرا» است. علی رغم اجرای تمام تعهدات ایران و راستی آزمایی آژانس (در مرحله روز توافق) طرف مقابل در این مرحله (روز اجرا) صرفا اقدام به تعلیق یا توقف موقت برخی از تحریم های اقتصادی و مالی هسته ای خواهند کرد.
اما نکته قابل تامل اینکه مرحله بعدی اجرای برجام، روز انتقال است که ۸ سال بعد از روز توافق خواهد بود (۲۶ تیر ۱۴۰۲). پس می توان نتیجه گرفت که آن دسته از تحریم هایی که به تعلیق یا توقف اجرای آنان در روز اجرا در برجام اشاره ای نشده، حداقل ۸ سال پابرجا خواهند بود.
حال باید دید کدام تحریم ها در «روز اجرا» تعلیق یا توقف اجرا می شوند:
برای یافتن کدهای مرتبط با این موضوع باید به بند ۲۰ پیوست ۵ برجام یعنی جایی که به صورت کلی به تحریم های اتحادیه اروپا (در روز انتقال) اشاره شده رجوع کنیم.
در این بخش از برجام امده است:
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
• ۲۰٫ The European Union will:
• ۲۰٫۱٫ Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Sections 1.1.4, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 15 and 18 of Council Decision and Articles 36 and 37 of Council Regulation); 1.5.1 and 1.5.2 (in so far as it concerns Ballistic Missiles restrictions); 1.6.1-1.9.1 of Annex II.
همانگونه که در بند بالا اشاره شده ، جزییات تحریم های اتحادیه اروپا در پیوست شماره دو بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲، و ۱٫۵٫۲،۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ بوده که توقیف ۲۲۴ شرکت و مقام مسئول به بخش ۱٫۹ و بخش های زیر مجموعه آن در پیوست دو مربوط می شود.
بنابر این برای یافتن تحریم توقیف دارایی افزاد حقیقی و حقوقی که ۸ سال باید تعلیق می شود باید به پیوست دو صفحه ۴۹ رجوع کنیم. یعنی آن بخش هایی که به این دست از تحریم ها اختصاص دارد:
• ۱٫۹٫ فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های ایرانی (توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید)
• ۱٫۹٫۱٫ توقیف دارایی و ممنوعیت صدور روادید قابل اعمال نسبت به:
• ۱٫۹٫۱٫۱٫ بانک ها و موسسات مالی ایرانی فهرست شده شامل بانک مرکزی ایران؛
• ۱٫۹٫۱٫۲٫ اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با بخش های نفت، گاز و پتروشیمی؛
• ۱٫۹٫۱٫۳٫ اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با کشتیرانی، کشتی سازی و حمل و نقل؛
• ۱٫۹٫ Listing of persons, entities and bodies (asset freeze and visa ban)
• ۱٫۹٫۱٫ Asset freeze and visa ban measures applicable to:
• ۱٫۹٫۱٫۱٫ listed Iranian banks and financial institutions, including the Central Bank of Iran;
• ۱٫۹٫۱٫۲٫ listed persons, entities and bodies related to the oil, gas and petrochemical sectors;
• ۱٫۹٫۱٫۳٫ listed persons, entities and bodies related to shipping, shipbuilding and transport;
• ۱٫۹٫۱٫۴٫ سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های غیرمرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای ، تسلیحات و موشک های بالستیک؛
• ۱٫۹٫۱٫۵٫ سایر اشخاص حقیقی، حقوقی یا نهاد های مرتبط با فعالیت های حساس اشاعه هسته ای ، تسلیحات و موشک های بالستیک؛
• ۱٫۹٫۱٫۶٫ اشخاص حقوقی وافراد فهرست شده توسط شورای امنیت،
• به نحو مقرر در الحاقیه شماره ۱، بخش ۱ این پیوست برای گروه های ۱٫۹٫۱٫۱-۱٫۹٫۱٫۴، الحاقیه شماره ۲، بخش ۱ این پیوست برای تحریم های گروه ۱٫۹٫۱٫۵ و بخش های ۲ الحاقیه های شماره ۱ و ۲ این پیوست برای تحریم های گروه ۱٫۹٫۱٫۶ (مواد ۱۹ and 20 و پیوست های I and II تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۲۳, ۲۴, ۲۵, ۲۶, ۲۷, ۲۸, ۲۸a, 28b, and 29 و پیوست های VIII and IX آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی).
• ۱٫۹٫۱٫۴٫ other listed persons, entities and bodies not related to proliferation-sensitive nuclear-, arms- and ballistic missile-related activities;
• ۱٫۹٫۱٫۵٫ listed persons, entities and bodies related to proliferation-sensitive nuclear-, arms- and ballistic missile-related activities; and
• ۱٫۹٫۱٫۶٫ entities and individuals listed by the UN Security Council, as set out in Attachment 1, part I to this Annex for categories 1.9.1.1-1.9.1.4, Attachment 2, part I to this Annex for category 1.9.1.5, and Parts II of Attachments 1 and 2 to this Annex for category 1.9.1.6 (Articles 19 and 20, and Annexes I and II to Council Decision 2010/413/CFSP; Articles 23, 24, 25, 26, 27, 28, 28a, 28b and 29, and Annexes VIII and IX to Council Regulation (EU) No 267/2012).
در نتیجه تعلیق و توقف تحریم های بالا، ۲۲۴ شخص حقیقی و حقوقی همچنان در لیست تحریم ها می مانند.
این اشخاص عبارتند از :
۲) تعلیق تحریم سوئیفت در تعهدات اروپا؛ ۸ سال بعد
یکی از تحریم های مهمی که در «روز اجرا» لغو و یا تعلیق نمی شود تحریم سوئیفت است. در متن برجام آمده است که این تحریم در روز انتقال (یعنی ۸ سال بعد) تعلیق خواهد شد .
بند ۲۰ پیوست ۵ برجام به تحریم هایی اشاره دارد که در مرحله «روز انتقال» یعنی مرحله ای که ۸ سال بعد آغاز می شود اشاره کرده است.
در این بند آمده است:
.اتحادیه اروپایی: (۸ سال بعد)
۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
پیوست دو:
۱٫۱٫۴٫ تحریم های مربوط به خدمات پیام رسانی مالی (سوئیفت) (ماده ۲۰(۱۲) تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ ماده ۲۳(۴) آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛
• ۱٫۱٫۴٫ Sanctions on financial messaging services (Article 20(12) of Council Decision 2010/413/CFSP; Article 23(4) of Council Regulation (EU) No 267/2012);
همانگونه که مشخص است تحریم ردیف ۱٫۱٫۴ تحریم سوئیفت است که در لیست تحریم هایی قرار دارد که قرار است در مرحله «روز توافق » (۸ سال بعد) تعلیق بشود.
در واقع بر اساس این بخش برجام:
• تحریم شرکت خدمات پیامرسانی بانکی (SWIFT) همچنان پابرجاست.
• تعلیق تحریم بانکهای عمده مثل بانک مرکزی، بانک ملی، بانک ملت، بانک کشاورزی و … به روز انتقال (۸سال بعد) موکول شده است که پیام نامطلوبی به جامعهی بانکی جهان برای اعتماد و اطمینان به این بانکهاست.
• نرم افزار سوئیفت آمریکایی بوده و از جمله تحریمهای اولیه است و تحریم آن پس از ۸ سال باقی مانده و نه تنها لغو بلکه تعلیق هم نخواهد شد.
۳- تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتیها و بازرسی محموله کشتیها؛ ۸ سال بعد
در بند ۲۰ پیوست ۵ برجام همچنین به مواد ۱۵ و ۱۸ از تحریم ۴۱۲ اروپا اشاره شده که باید در روز انتقال یعنی ۸ سال بعد تعلیق شود.
در بند ۲۰ پیوست ۵ برجام آمده :
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵ و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
مواد ۱۵ و ۱۸ از تحریم ۴۱۳ اروپا شامل تحریم های مربوط به بازرسی و تحریم خدمات حمل و نقل است.
در واقع تعلیق تحریم خدمات و سوخت رسانی به کشتیها و بازرسی محموله کشتیها و هواپیماهای باری در موارد دلخواه به ۸ سال بعد موکول شده است.
۴-تعلیق تحریم خدمات تعمیر و نگهداری هواپیماهای باری ؛ ۸ سال بعد
همانگونه که گفته شد ماده ۱۸ از تحریم ۴۱۳ اروپا نیز شامل آن دسته از تحریم هایی است که در مرحله روز انتقال (۸ سال بعد) تعلیق خواهد شد . این ماده مربوط به تحریم خدمات حمل و نقل است. بنابر این تا ۸ سال بعد خدمات مربوط به حمل و تقل در تحریم باقی می ماند. تصویر زیر مربوط به ماده ۱۸ تحریم ۴۱۳ اروپا است.
۵- تعلیق تحریم اقلام و فناوری با کاربرد دوگانه؛ ۸ سال بعد
تحریم اقلام دوگانه نیز از آن دست تحریم هایی است که حداقل تا ۸ سال بعد تعلیق نمی شود چرا که در متن برجام آمده است تعلیق این تحریم ها مربوط به مرحله «روز انتقال» خواهد بود. در بندی که مربوط به تعلیق یا توقف اجرا تحریم ها در مرحله «روز انتقال» آمده است که تحریم های بند ۱٫۵٫۱٫ و ۱٫۵٫۲٫ پیوست دو ، باید در این مرحله تعلیق شود. بند ۱٫۵٫۱٫ و ۱٫۵٫۲٫ به تحریم های اقلام و فناوری با کاربرد دوگانه اشاره دارد.
پیوست ۵ بند ۲۰:
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
• ۲۰٫ The European Union will:
• ۲۰٫۱٫ Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Sections 1.1.4, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 15 and 18 of Council Decision and Articles 36 and 37 of Council Regulation); 1.5.1 and 1.5.2 (in so far as it concerns Ballistic Missiles restrictions); 1.6.1-1.9.1 of Annex II.
پیوست ۲ صفحه ۴۸
• ۱٫۵٫۱٫ تحریم های مرتبط با فعالیت های هسته ای حساس اشاعه ای (کالاها و فن آوری، سرمایه گذاری و آموزش های تخصصی) (مواد ۱(۱) (a), (b), (d), (e), (2), (3) and (4), 2, 3, 5, 14 and 21 تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۲, ۳, ۴, ۵, ۶,۷, ۱۷(۱), (۲) (a), 18, 19 and 22 و پیوست های I, II and III آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛
• ۱٫۵٫۲٫ تحریم های مرتبط با خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق (به ارجاعات فوق مراجعه کنید).
• ۱٫۵٫۱٫ Sanctions related to proliferation-sensitive nuclear activities (goods and technology, investment and specialised training) (Articles 1(1) (a), (b), (d), (e), (2), (3) and (4), 2, 3, 5, 14 and 21 of Council Decision 2010/413/CFSP; Articles 2, 3, 4, 5, 6,7, 17(1) and (2)(a), 18, 19 and 22, and Annexes I, II and III of Council Regulation (EU) No 267/2012); and
• ۱٫۵٫۲٫ Sanctions on associated services for the category above (see the references above).
۶- تعلیق تحریم فلزات به ۸ سال بعد موکول شده است
تحریم فلزات نیز از آن دست تحریم هایی است که قرار است ۸ سال بعد تعلیق شود. بخش ۱٫۶٫۱٫ پیوست دو ، به تحریم های فلزات مربوط می شود که در بند ۲۰ پیوست ۵ تاکید شده که بخش ۱٫۶٫۱٫ پیوست دو جز تحریم هایی است که در روز انتقال تعلیق می شود.
بند ۲۰ پیوست ۵:
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
پیوست ۲ صفحه ۴۹:
۱٫۶٫۱٫ تحریم های مرتبط با فلزات (مواد۴e and 4f تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۱۵a, 15b, 15c و پیوست VIIB آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛
۱٫۶٫۱٫ Sanctions on metals (Articles 4e and 4f of Council Decision 2010/413/CFSP; Articles 15a, 15b and 15c, and Annex VIIB of Council Regulation (EU) No 267/2012); and
۷- تعلیق تحریم نرم افزار؛ ۸ سال بعد
تحریم نرم افزار نیز ۸ سال بعد تعلیق می شود، بخش ۱٫۷٫۱ مربوط به تحریم نرم افزار است. همانگونه که در بند ۲۰ پیوست که مربوط به تحریم هایی است که در مرحله «روز انتقال= ۸ سال بعد» تعلیق می شود، بخش ۱٫۷٫۱٫ مورد اشاره قرار گرفته است. چرا که در این بند اشاره داره بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ که طبیعتا ۱٫۷٫۱٫ شامل آن می شود.
بند ۲۰ پیوست ۵:
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
پیوست ۲ صفحه ۸۹:
• ۱٫۷٫ نرم افزار
• ۱٫۷٫۱٫ تحریم های مرتبط با نرم افزار (مواد ۴i and 4j تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۱۰d, 10e and 10f و پیوست VIIA آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛
۱٫۷٫ Software
۱٫۷٫۱٫ Sanctions on software (Articles 4i and 4j of Council Decision 2010/413/CFSP; Articles 10d, 10e and 10f, and Annex VIIA of Council Regulation (EU) No 267/2012); and
نکته قابل تامل اینکه در بخش ۱٫۷٫۱٫ در داخل پرانتز به تحریم های پیوست ۵ آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی، نیز اشاره شده و این تحریم ها نیز جز تحریم هایی خواهند بود که قرار است ۸ سال بعد تعلیق شود. اما نکته اینجاست که تحریم های این پیوست ربطی به موضوع هسته ای ندارد. به عنوان مثال یکی از تحریم های مورد اشاره در این پیوست ، تحریم نرم افزار اوارکل است . نرم افزار اوارکل در مسائل بانکی در حوزه های نفت ، گاز، صنعت هوانوردی نیز استفاده می شود ولی این نرم افزار حداقل برای ۸ سال بعد جز تحریم خواهد بود.
۸- تعلیق تحریم تسلیحات ، ۸ سال بعد
یکی از تحریم های مهمی که اتفاقا به موضوع هسته ای مرتبط نمی شود ، تحریم های تسلیحاتی است. این تحریم ها نیز حداقل برای ۸ سال دیگر پابرجا می ماند چرا که جز لیست تحریم های بند ۲۰ پیوست ۵ (تحریم هایی که قرار است در روز انتقال تعلیق شود) قرار دارد.
بند ۲۰ پیوست ۵:
• .اتحادیه اروپایی:
• ۲۰٫۱٫ اقدام به لغو مفاد آیین نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ شورای اتحادیه اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیه اروپایی خواهد نمود، به شرح مصرح در در بخش های ۱٫۱٫۴، ۱٫۳٫۲ (تا جاییکه به مواد ۱۵و ۱۸ تصمیم شورا و مواد ۳۶ و ۳۷ آیین نامه اجرایی شورا مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۵٫۱ و ۱٫۵٫۲ (تا جاییکه به محدودیت های ناظر بر موشک های بالیستیک مربوط می شود)، و بخش های ۱٫۶٫۱ تا ۱٫۹٫۱ پیوست شماره دو.
پیوست ۲ صفحه ۴۹
. تسلیحات
۱٫۸٫۱٫ تحریم های مرتبط با تسلیحات (مواد ۱(۱)(c), (3), (4), and 3 تصمیم ۲۰۱۰/۴۱۳/CFSP؛ مواد ۵(۱)(a) and (c), 17(1), (2)(a), and 19 آئین نامه اجرایی شماره ۲۶۷/۲۰۱۲ شورای اتحادیه اروپایی)؛
۱٫۸٫ Arms
۱٫۸٫۱٫ Sanctions on arms (Articles 1(1)(c), (3) and (4), and 3 of Council Decision 2010/413/CFSP; Articles 5(1)(a) and (c), 17(1) and (2)(a), and 19 of Council Regulation (EU) No 267/2012); and
دو) وضعیت تحریمهای آمریکا
بخش دیگری از تحریم های ظالمانه علیه ایران ، مربوط به تحریم های آمریکا علیه ایران است.
بیش از آنکه به موضوع بررسی بندهای تحریمی آمریکا ورود کرد ، باید دامنه تحریم های اولیه و ثانویه را بررسی کرد.
بر اساس توافق صورت گرفته توقف تحریم ها تنها شامل تحریم های ثانویه می شود اما مشخص می شود بخش مهمی از تحریم های ثانویه همچنان پابر جا باقی می ماند.
تعیین دامنه تحریم های اولیه و ثانویه از نظر آمریکا
بر اساس صفحه ۵۳ پیوست ۲ دامنه تحریم های اولیه و ثانویه از نظر آمریکایی ها به شرح زیر است:
• [۱۱] . تحریم هایی که ایالات متحده وفق تعهدات خود در برجام (بخش ۴) اعمال آنها را موقتاً متوقف و متعاقبا آنها را خاتمه و یا با هدف خاتمه بخشی به آنها اصلاح خواهد کرد، عبارتند از تحریم های ناظر به اشخاص غیرآمریکایی. در مورد بخش های۴ و ۶٫۷ این «توافق جامع»، منظور از “شخص غیر آمریکایی” عبارت است از هر فرد یا شخص حقوقی به استثنای ۱) هر شهروند ایالات متحده، فرد خارجی مقیم دائم آمریکا، شخص حقوقی تاسیس شده طبق قوانین ایالات متحده یا در حدود صلاحیت ایالات متحده (شامل شعبه های خارجی)، یا هر شخص در داخل ایالات متحده، و ۲) هر شخص حقوقی که تحت مالکیت یا کنترل یک شخص آمریکایی باشد. در مورد شماره ۲ جمله فوق، یک شخص حقوقی در صورتی “تحت مالکیت یا کنترل” یک شخص آمریکایی تلقی می شود که: ۱) حداقل ۵۰ درصد از سهام از لحاظ ارزش یا قدرت رای را در اختیار داشته باشد؛ ۲) اکثریت کرسی های هیات مدیره شرکت را در اختیار داشته باشد؛ یا ۳) به شکل دیگری اقدامات، سیاست ها یا تصمیم های شخصی آن شرکت را کنترل کند. اشخاص آمریکایی و شرکت های خارجی تحت مالکیت یا تحت کنترل آمریکایی کمافی السابق مشمول منع کلی مراوداتی که وفق این «توافق جامع» مجاز شده اند، خواهند بود مگر اینکه از دفتر نظارت بر دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (افک) مجوز گرفته باشند.
با این حال برخلاف آنچه که گفته می شود تمامی تحریم های این کشور علیه ایران لغو خواهد شد، بر اساس متن برجام این تحریم ها دارای ویژگی های زیر است:
۱٫ حفظ ساختار همه تحریم ها
۲٫ محدود کردن لغو «کلیهی تحریمهای هستهای» در توافق ژنو به فقط توقف موقت تدریجی اجرای برخی«تحریمهای اقتصادی و مالی هستهای» در توافق جامع
۳٫ عدم لغو کلیهی تحریمهای اقتصادی و مالی هستهای:
• فقط توقف موقت اجرای برخی تحریمهای اقتصادی و مالی ثانویهی هستهای
• حفظ کلیهی تحریمهای اولیه (حتی اقتصادی و مالی هستهای)
• حفظ کلیه تحریمهای ایالتی
۴٫ عدم همزمانی اقدامات ایران با اقدامات آمریکا
• مشروط شدن اقدامهای آمریکا به انجام تعهدات ایران و راستیآزمایی آژانس درباره انجام همه تعهدات ایران
۵٫ امکان بازگشت تحریم های متوقف شده (بدون نقض برجام)؛ حق آمریکا برای اعمال مجدد تحریم های متوقف شده با این قید که این تحریم ها مختص ایران نباشد(غیر تبعیض آمیز)
• گروه ۱+۵ از تحمیل الزامات مقرراتی و آئین نامهای تبعیض آمیز، به جایگزینی تحریمها و اقدامات محدودیت سازی که مشمول این “توافق جامع» میشوند، خودداری خواهند ورزید (بند۲۸ ص ۱۴)
۶٫ فقط وعدهی پیگیری (Seek) فرایند قانونی برای خاتمه یا اصلاح برخی تحریمهای کنگره آمریکا در روز انتقال (۸ سال بعد)، در صورت اقتضا
۱) تحریم هایی که ۸ سال بعد صرفا پیگری می شود
وضعیت تحریم های آمریکا حتی بدتر از تحریم های اتحادیه اروپایی است.
در متن برجام اشاره شده که تحریم های اتحادیه اروپا در روز انتقال (۸ سال بعد) تعلیق می شود اما بر اساس متن برجام آمریکایی ها ۸ سـال دیگر برای لغو تحریم هایـی که وجـود دارد له جای لغو یا تعلیق صرفا پیگیـری خواهند کرد.
در بند ۲۱ پیوست ۵ به آن دسته از تحریم های ایالات متحده اشاره شده که در مرحله روز انتقال (۸ سال بعد) از سوی دولت این کشور پیگیری می شوند.
بند ۲۱ پیوست ۵:
• ۲۱٫ ایالات متحده آمریکا:
• ۲۱٫۱٫ اقدام قانونی برای خاتمه، یا اصلاح قوانین به منظور حصول خاتمه، تحریم های مبتنی بر قوانین موضوعه به نحو مندرج در بخش های ۴٫۱ تا ۴٫۵، ۴٫۷ و ۴٫۹ پیوست شماره دو را در صورت اقتضا پیگیری خواهد کرد؛
• ۲۱٫ The United States will:
• ۲۱٫۱٫ Seek such legislative action as may be appropriate to terminate, or modify to effectuate the termination of, the statutory sanctions set forth in Sections 4.1-4.5, 4.7 and 4.9 of Annex II;
آمریکا چگونه از تعلیق تحریم ها در روز اجرا شانه خالی می کند؟
در پیوست ۵ برجام به تحریم هایی که قرار است آمریکا در «روز اجرا» توقف موقت کند نیز اشاره شده . هر چند در متن برجام زمان مشخصی برای آغاز مرحله «روز اجرا» در نظر گرفته نشده اما به گفته مقامات دولتی این مرحله از دی ماه ۱۳۹۴ آغاز می شود.
البته در ابتدا برای آنکه نشان دهیم مقامات آمریکایی تحریم ها را «موقتا متوقف » کرد و «لغو» نمی کنند باید به متن اصلی برجام بند ۲۱ رجوع کنیم . در این بند آمده است:
در صفحه ۱۱ ترجمه فارسی برجام آمده است:
• ۲۱- ایالات متحده منطبق با این «توافق جامع» اعمال تحریمهای مشخص شده در پیوست ۲ را با اثربخشی همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هستهای توسط ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، موقتاً متوقف ساخته و به این توقف ادامه خواهد داد. این تحریمها شامل حوزههای زیر، به نحوی که در پیوست دو تشریح شده میشود:
• ۲۱٫ The United States will cease the application, and will continue to do so, in accordance with this JCPOA of the sanctions specified in Annex II to take effect simultaneously with the IAEA-verified implementation of the agreed nuclear-related measures by Iran as specified in Annex V. Such sanctions cover the following areas as described in Annex II:
اما نکته قابل تامل آنکه در پیوست ۵ صفحه ۸۸ بخش های مربوط به توقف موقت تحریم های آمریکا در « روز اجرا» ، موارد مهمی از تحریم های ثانویه استثنا شده است و در واقع شامل توقف تحریم نمی شود.
پیوست ۵ بند ۱۷:
• .ایالات متحده آمریکا:
• ۱٫۱۷٫ اقدام به توقف موقت اجرای تحریم های اشاره شده در بخش های ۴٫۱ تا ۴٫۵ و ۴٫۷ پیوست شماره دو، به استثنای بخش (الف)۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه (TRA) 2012؛
• ۱۷٫ The United States will:
• ۱۷٫۱٫ Cease the application of the sanctions set forth in Sections 4.1-4.5 and 4.7 of Annex II, with the exception of Section 211(a) of the Iran Threat Reduction and Syria Human Rights Act of 2012 (TRA);
تحریمهای باقیمانده آمریکا
بنابر این فقط آن دسته از تحریم هایی موقتا متوقف می شوند که شامل « در بخش های ۴٫۱ تا ۴٫۵ و ۴٫۷ پیوست شماره دو، به استثنای بخش (الف)۲۱۱ قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه (TRA) 2012»
آن دسته از تحریم هایی که شامل این بخش از توقف تحریم ها نمی شوند را می توان در سه دسته زیر تقسیم بندی کرد:
الف) دستورهای اجرایی رئیس جمهور
ب) تحریم های وزارت خزانه داری
ج)تحریم های کنگره
***
الف) دستورهای اجرایی رئیس جمهور
در پیوست ۵ صفحه ۸۸ آن دسته از دستورهای اجرایی رئیس جمهور آمریکا که در مرحله «روز اجرا» موقتا متوقف می شود ذکر شده است:
• ۱۷-۴- فرمانهای اجرایی شماره ۱۳۵۷۴، ۱۳۵۹۰، ۱۳۶۲۲، ۱۳۶۴۵ و بخشهای ۷-۵ و ۱۵ فرمان اجرایی شماره ۱۳۶۲۸ را به شرح مندرج در بخش ۴، پیوست شماره ۲ خاتمه خواهد یافت.
• ۱۷٫۴٫ Terminate Executive Orders 13574, 13590, 13622, 13645 and Sections 5-7 and 15 of Executive Order 13628 as set forth in Section 4 of Annex II; and
کدام یک از فرمان های تحریمی رئیس جمهور آمریکا باقی می ماند؟
از ۱۷ فرمان اجرایی ر ئیس جمهور آمریکا فقط چهار دستور اجرایی و بخشی از یک دستور دیگر خاتمه خواهد یافت. در جدول زیر اطلاعات تحریم های باقی مانده آمده است.
- بانکهای انصار و مهر
- شرکت تایدواتر
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- بنیاد تعاون سپاه
- قرارگاه خاتم الانبیاء
- دانشگاههای امام حسین، بقیه الله، مالک اشتر
یکی از تحریم های مهمی که جز دستورهای اجرایی رئیس جمهور آمریکا به حساب می آید ، توقیف دارایی دولت و نهادهای مالی ایران از جمله بانک مرکزی است که در نتیجه فرمان اجرایی ۱۳۵۹۹ علیه ایران اعمال شده است. این فرمان اجرایی هیچ گاه علیه ایران بحتی توقف موقت هم نمی شود.
بر اساس بند ۴ دستور ۱۳۶۲۸ نیز هر بانک و شرکت غیرآمریکایی که تحت کنترل اشخاص آمریکایی (حقوقی و حقیقی) قرار گیرد، ملزم به قطع روابط تجاری و مالی با ایران است.
ب) تحریم های وزارت خزانه داری
تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا را می توان به دو دسته تحریم تحریم روابط با بانک مرکزی و بانکهای ایران و تحریم چرخه دلار اشاره کرد.
:Aتحریم روابط با بانک مرکزی و بانکهای ایران
همانگونه که در جدول بالا نیز اشاره شده قانون Patriot همچنان در لیست تحریم های آمریکا علیه ایران باقی می ماند. بر اساس این قانون هرگونه تراکنش بانکهای آمریکایی با بانکهایی که در منطقه اول پولشویی قرار دارند ممنوع است. بر اساس مقررات اجرایی خزانهداری ۲۰۱۱ ایران از مصادیق منطقهی اول پولشویی است
بند A 1245 NDAA: براساس این تحریم قانون NDAA وضع شده است. که در بند A آن تصریح شده است که ایران در منطقه اول پولشویی قرار دارد
بنابراین ۲۷۳ شرکت، بانک و مؤسسات مالی ایرانی به عنوان مؤسسات نامطلوب و تحریم شده در لیست وزارت خزانه داری آمریکا
the U.S. Department of the Treasury’s Office of Foreign Assets Control (OFAC) باقی می ماند.
براین مبنا مؤسسات رتبهبندی جهانی این واحدها را با رتبهی اعتباری نامطلوب خواهند شناخت و اموری مانندfinance و صدور ضمانتنامه با مانع مواجه خواهد شد. (بالا ماندن ضریب ریسک)
B: تحریم چرخهی دلار در ایران
یکی دیگر از تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا که پابرجا باقی می ماند «تحریم چرخه دلار» است. بر اساس قانون تحریم چرخه دلار که تصویر آن در زیر آمده است کماکان تراکنش و نقل و انتقالهای دلاری برای اتباع و بانکها و نهادها و دولت ایران ممنوع خواهد بود.
تبعات تحریم چرخه دلار علیه ایران
عدم امکان بازکردن حساب دلاری توسط اتباع و نهادهای ایرانی
عدم امکان تراکنش دلاری توسط اتباع و نهادهای ایرانی
عدم امکان فروش نفت به دلار یا تسویهی دلاری آن و ایجاد مشکل در فروش نفت با ارزهای محلی و تسویهی آن
عدم امکان شرکت در مناقصات بینالمللی که با دلار صورت میگیرد
تحریم تراکنشهای نفتی (قانون NDAA و قانون IFCPA)
در تعهد برای توقف اعمال تحریمهای مرتبط هستهای در بند ۴٫۳٫۱ (ص۵۶) موضوع محدودیتها بر مقدار فروش نفت خام ایران ضمن توقف بندهای d(1) و d(3) ، بند d(4) مشمول توقف نمیشود که قابل اهمیت است. که همین در مورد IFCPA هم تکرار شده است.
صفحه ۵۶ پیوست ۲:
• بخش های نفت، گاز و پتروشیمی
• ۴٫۳٫۱٫ تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می توانند نفت خام ایران را بخرند؛
• ۴٫۳٫ Energy and petrochemical sectors
• ۴٫۳٫۱٫ Efforts to reduce Iran’s crude oil sales, including limitations on the quantities of Iranian crude oil sold and the nations that can purchase Iranian crude oil
• موارد d(1) و d(3) از ۱۲۴۵ و ۱۲۴۷(a) موقتاً متوقف شده است
ISA Section 5(a)(7); NDAA Sections 1245(d)(1) and (3); TRA Section 212(a); IFCA Sections 1244(c)(1) and (d), 1246(a) and 1247(a); Section 1 of E.O. 13574, Sections 1(a)(i)-(ii), 2(a)(i) and 5(a) of E.O. 13622, Section 5 of E.O. 13628, and Sections 2(a)(i) and 3(a)(i) of E.O. 13645);
در واقع موارد d(1) و d(3) از ۱۲۴۵ و ۱۲۴۷(a) موقتاً متوقف شده است اما به به توقف d(4) و ۱۲۴۷(d) اشاره نشده است و این یعنی باقیماندن تحریمهای نفتی.
تحریم بانک مرکزی در قانون (TRA)
در «توافق جامع» صحبتی از ماده ۵۰۲ قانون TRA نشده است
بر اساس ماده ۵۰۲ قانون TRA (که جز تحریم ثانویهی هستهای است) به دادگاههای آمریکا داده می شود از منابع مسدودی بانک مرکزی ایران استفاده کنند.
همچنین در تعهد برای توقف اعمال تحریمهای مرتبط هستهای در بند ۴٫۱٫۱ (ص۵۴) موضوع تحریمهای بانک مرکزی، بند ۵۰۲ قانون TRA متوقف نمیشود.
ماده ۵۰۲ قانون TRA
section 502
تحریم درآمدهای نفتی ایران
در برجام به قانون IFCA بند ۱۲۴۷ (d) نیز اشاره نشده است. بر اساس این قسمت درآمدهای نفتی ایران همچنان در تحریم باقی می مانند.
تحریم درآمدهای گازی
قانون IFCA بند ۱۲۴۷ (e) در برجام اشاره نشده است. این قانون مربوط به تحریم درآمدهای گازی است.
ج) تحریم های کنگره
تحریم های کنگره که علیه ایران باقی می مانند شامل جدول زیر است:
سه) تحریمهای شورای امنیت
علاوه بر تحریم های اتحادیه اروپا و تحریم ها ایالات متحده ، بخش مهمی از تحریم های شورای امنیت نیز پابرجا باقی می ماند. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ برخی تحریمها و محدودیتها موشکیی، تسلیحات و اشاعهای حفط شده است.
علاوه بر این تحریم های شورای امنیت قابلیت «بازگشتپذیری» دارد.
قطعنامه:
بازگشتپذیری تحریمها علیرغم حفظ محدودیتهای درازمدت هستهای
• بازگشت تحریم های شورای امنیت صرفا با اعتراض یکی از طرفین «توافق جامع»
• ادعای یک کشور از ۱+۵ به عدم اجرای تعهدات ایران در«توافق جامع»، در فاصله حداکثر ۶۰ روز، با طی کردن رجوع به کمیسیون های کارشناسان، وزرای خارجه، مشورتی و سرانجام رجوع به شورای امنیت، تمام تحریم ها بازمی گردد.
• بند ۱۰ قطعنامه : « ظرف ۳۰ روز از دریافت اعتراض یکی از طرف ها ی «توافق جامع»، در مورد موضوعی که یک کشور طرف توافق جامع اعتقاد دارد مصداق عدم اجرای تعهدات ذیل توافق جامع است ادامه اجرای لغو مصرح در پاراگراف ۷ (a) قطعنامه باید به رأی گذاشته شود.»
• بند ۳۷ «توافق جامع» :« متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، شورای امنیت میبایست منطبق با رویههای خود در خصوص قطعنامهای برای ادامه لغو تحریمها رأی گیری نماید.»
• ۳۷٫ Upon receipt of the notification from the complaining participant, as described above, including a description of the good-faith efforts the participant made to exhaust the dispute resolution process specified in this JCPOA, the UN Security Council, in accordance with its procedures, shall vote on a resolution to continue the sanctions lifting.
نکته شگفت آور آن است که چنانچه ایران به عدم اجرای تعهدات«توافق جامع» از سوی طرف غربی اعتراض کند، باید همان مسیر کمیسیون ها و شورای امنیت را طی کند و سرانجام، تمام تحریم ها علیه ایران بازمی گردد یعنی عدم اجرای تعهد طرف غربی و اعتراض ایران، موجب تنبیه ایران خواهد شد. (بندهای ۱۱و۱۲و۱۳ قطعنامه۲۲۳۱)
• ۱۱٫ Decides, acting under Article 41 of the Charter of the United Nations, that, within 30 days of receiving a notification by a JCPOA participant State of an issue that the JCPOA participant State believes constitutes significant non-performance of commitments under the JCPOA, it shall vote on a draft resolution to continue in effect the terminations in paragraph 7 (a) of this resolution, …
• بند ۱۲ قطعنامه۲۲۳۱: شورای امنیت تحت ماده ۴۱ فصل ۷، تصمیم می گیرد در صورتی که قطعنامه برای ادامه انجام لغو مفاد قطعنامه های قبل، تصویب نشد؛ تمام مفاد قطعنامه های قبل به همان نحو پیش از تصویب این قطعنامه، مجددا اعمال خواهد شد.
• ۱۲٫ Decides, acting under Article 41 of the Charter of the United Nations, that, if the Security Council does not adopt a resolution under paragraph 11 to continue in effect the terminations in paragraph 7 (a), then effective midnight Greenwich Mean Time after the thirtieth day after the notification to the Security Council described in paragraph 11, all of the provisions of resolutions 1696 (2006), 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008), 1835 (2008), and 1929 (2010) that have been terminated pursuant to paragraph 7 (a) shall apply in the same manner as they applied before the adoption of this resolution, and the measures contained in paragraphs 7, 8 and 16 to 20 of this resolution shall be terminated, unless the Security Council decides otherwise;
در متن اصلی «توافق جامع» نیز دراین باره آمده است:
• ۱۸- قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که “توافق جامع» را تایید خواهد کرد، تمام مفاد قطعنامههای قبلی شورای امنیت در خصوص موضوع هستهای ایران- ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) را همزمان با اعلام راستی آزمایی آژانس، درباره اقداماتِ توافق شده مرتبط با هستهای ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۵ لغو خواهد کرد و محدودیتهای خاصی را به نحو مشخص شده در پیوست ۲ برقرار خواهد کرد؛
• ۱۸٫ The UN Security Council resolution endorsing this JCPOA will terminate all provisions of previous UN Security Council resolutions on the Iranian nuclear issue – 1696 (2006), 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008), 1835 (2008), 1929 (2010) and 2224 (2015) – simultaneously with the IAEA-verified implementation of agreed nuclear-related measures by Iran and will establish specific restrictions, as specified in Annex V.
• پیوست ۵ توافق جامع؛ بند ۱۷۰۱: بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که این برجما را تایید خواهد کرد، موارد تحمیل شده وفق قطعنامه های شماره (۲۰۰۶) ۱۶۹۶، (۲۰۰۶) ۱۷۳۷، (۲۰۰۷) ۱۷۴۷، (۲۰۰۸) ۱۸۰۳، (۲۰۰۸) ۱۸۳۵، (۲۰۱۰) ۱۹۲۹ و (۲۰۱۵) ۲۲۴، مشروط به تحمیل مجدد آنها در صورت عدم اجرای عمده تعهدات برجما از سوی ایران، لغو خواهد شد و برخی محدودیت ها شامل محدودیت ها در زمینه انتقال کالاهای حساس اشاعه ای اعمال خواهد گردید.[۳]
• ۱۸٫۱: In accordance with the UN Security Council resolution endorsing this JCPOA, the provisions imposed in UN Security Council resolutions 1696 (2006), 1737 (2006), 1747 (2007), 1803 (2008), 1835 (2008), 1929 (2010) and 2224 (2015) will be terminated subject to re-imposition in the event of significant non-performance by Iran of JCPOA commitments, and specific restrictions, including restrictions regarding the transfer of proliferation sensitive goods will apply.
• . «روز خاتمه» قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد، وفق شرایط مندرج در متن قطعنامه شورای امنیت که “توافق جامع» را تایید می کند، یعنی ۱۰ سال پس از «روز تصویب» خواهد بود، مشروط به اینکه مفاد قطعنامه های قبلی مجددا اعمال نشده باشند.
• ۲۳٫ UNSCR (UN Security Council resolution) Termination Day will occur in accordance with the terms of the UN Security Council resolution endorsing the JCPOA, which is 10 years from Adoption Day, provided that the provisions of previous resolutions have not been reinstated.
فرجـــام تحریمها در بـــرجام
۱- حفظ ساختار تحریمها
۲- باقیماندن فشار
• درحالی که به اذعان آمریکا با «توافق جامع» همه مسیر دستیابی ایران به سلاح هستهای به طور عینی و قطعی بسته میشود، اما
• ساختار تحریمها باقی میماند
• تحریم های اولیه اعم از اقتصادی و مالی و غیر آن و هسته ای و غیر هسته ای، باقی می ماند
• تحریم های ثانویه هسته ای غیر اقتصادی و غیر مالی باقی می ماند
• برخی از تحریم های اقتصادی و مالی ثانویه هسته ای باقی می ماند
• آمریکا تعهد مسئو لیت آوری برای لغو تحریم های اقتصادی و مالی ثانویه هسته ای کنگره نداده است.
۳- فقدان سازوکاری برای تضمین عدم نقض و پایبندی اروپا و آمریکا به تعهدات برجام؛ به دلیل:
• مرجع رسیدگی به شکایت ایران طرف متشاکی (کمیسیون مشترک؛ آمریکا و اروپا) است.
• مجازات ایران به صرف شکایت از طرف مقابل (اعتراض به عدم تعلیق یا عدم توقف یک تحریم موجب بازگشت همه تحریم ها خواهد شد)
۴- پرهزینه و زمانبر بودن بازگشت ایران به نقطه اول
• از نظر فنی هسته ای بسیار مشکل، هزینه دار و طولانی مدت است
• از نظر سیاسی پذیرش مواجهه با اجماع ۵ عضو دائم شورای امنیت و مقابله با فضاسازی رسانه ای و سیاسی ۱+۵ در افکار عمومی جهان
۵- امکان اعمال مجدد تحریم های اروپا و امریکا (حتی اقتصادی و مالی هسته ای)، بدون نقض توافق (بندهای ۲۸، ۲۹ و ۳۰ بخش مقدمه)
۶- امکان اعمال تحریمها در بسترهای دیگر (به بهانه حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر و …)